De prijs van een vingerafdruk

Het zichtbaar maken en analyseren van vingerafdrukken heet dactyloscopie, en is veel voorkomend in politieseries. Wij zijn echter eeuwige sceptici en wilden zelf eens zien of dit eigenlijk zo eenvoudig is als het lijkt in CSI en co. Onze aanvankelijke kennis blijkt al meteen beperkt, want er zijn maar liefst drie verschillende methodes om vingerafdrukken zichtbaar te maken en ze vereisen niet allemaal een kwastje en poeder. Vingerafdrukken zichtbaar maken kan op een optische, chemische of fysische manier. Via de optische methode probeer je door middel van licht een contrast te krijgen tussen het spoor en de ondergrond. Wij wendden ons tot twee overige: de chemische en de fysische methode. Spoiler alert: ze waren niet allebei even succesvol.

Das Theorie

Laten we eerst beginnen bij het begin: dacht je ook dat iedereens vingerafdrukken uniek waren? Dat zou kunnen, maar we weten dat eigenlijk niet zeker. Om dit op een sluitende manier te kunnen zeggen zouden we alle vingerafdrukken ter wereld moeten kennen. Jambon en co krijgen vast spontane erecties bij de gedachte aan zo'n grootschalig experiment, maar #WijWeigeren en leggen ons neer bij de onzekerheid van de stelling. Deze onzekerheid is echter ook niet zo groot, dus heeft een vingerafdrukanalyse bij het oplossen van misdaden wel enige bewijswaarde. 

Dacht je dat iedereens vingerafdrukken uniek waren?

De groefjes, of in vakjargon de 'papillairlijnen', kunnen op drie verschillende niveau's onderscheiden worden. Eerst en vooral zijn er de patronen van de groeven, waar wij ons vooral op zullen focussen in ons rudimentair experimentje. De basispatronen die er zijn zijn bogen (lussen naar rechts of links) en kringen. Op het tweede niveau kan je ook kijken naar individuele papillairlijnen, bijvoorbeeld de loop van een lijn, de lengte ervan of de uiteindes. Het derde niveau betreft details van de lijnen, zoals breedte. Wanneer er minimaal twaalf overeenkomsten zijn tussen sets van vingerafdrukken, kunnen ze geïdentificeerd worden. 

Das Experiment

Na de plechtige belofte dat we ze niet zouden doorgeven aan de overheid, namen we de vingerafdrukken af van drie bevallige assistenten en lieten hen daarna verschillende objecten aanraken. Bedoeling: achteraf de spullen linken aan hun aanrakers door middel van de vingerafdruk analyse. De miserie begon al bij het afnemen van de vingerafdrukken. In politieseries wordt dit echt te simplistisch voorgesteld. Je moet met verschillende factoren rekening houden: niet te hard drukken op het stempelkussentje, niet te hard drukken op het blad én zorgen dat de vingerafdruk groot genoeg is zodat alle patronen zichtbaar zijn. Nadat alle vingerafdrukken mooi op ons blad staan, overhandigen we enkele bekers aan onze proefkonijnen. Ze houden die een tiental seconden vast, en tekenen een symbool aan de onderkant zodat achterhaald kan worden of we de juiste bekers linken aan de juiste personen. 

"Doet de politie dat ook zo?" - een sarcastisch proefkonijn

Enthousiast beginnen we aan de fysische methode. De bedoeling is hier om de onzichtbare vingerafdrukken in fysische interactie te brengen met bepaalde stoffen, waarna ze zichtbaar worden. Het poederen in politieseries is hier een voorbeeld van. Nadat het oppervlak gepoederd is en de vingerafdruk zichtbaar is, kan die met plakband van het oppervlak gehaald worden. Op internet lezen we dat magnesiumpoeder hiervoor geschikt is. Op naar het Kruidvat, waar ze dit vast wel zullen hebben. Of niet? We kopen magnesiumvoedingssupplementen in poedervorm, maar wanneer we de verpakking openen merken we dat het dikke korrels zijn en geen poedertje. Kut. Poedersuiker dan maar. De poedersuiker hecht zich niet poederig genoeg op het oppervlak, waardoor er geen vingerafdruk zichtbaar wordt. Met een stuk touw improviseren we een kwastje, maar zelfs dit kan geen soelaas bieden bij het proberen verspreiden van de poedersuiker. Abort mission. "Doet de politie dat ook zo?" vraagt een proefkonijn sarcastisch. Fuck off, proefkonijn.

Das Chemie

Hoewel chemie nooit ons favoriete vak was op de middelbare school, zoeken we toch redding bij deze wetenschap om gezichtsverlies te vermijden. Hier is juist chemische interactie de bedoeling. Een van de chemicaliën dat gebruikt kan worden is cyanoacrylaat. Google leert ons dat dit een van de ingrediënten is van superlijm. En laat dat nu net in onze bureaulade liggen. Low energy to the max. We zetten de aangeraakte bekers een voor een in een luchtdichte doos waarin superlijm verhit wordt - wij gebruikten een oliebrander, maar andere verwarmende objecten zouden ook kunnen - waardoor de cyanoacrylaat verdampt en zich hecht aan de onzichtbare vingerafdrukken die vervolgens wit worden. Tip: doe dit niet in een kleine gesloten ruimte, leer van onze fouten.

De makkelijkste vingerafdruk was die van proefkonijn D.

Wanneer de bekers uit de doos gehaald worden, werpen wij onze blik op de inmiddels zichtbare vingerafdrukken. We focussen ons op de duimafdrukken, waar heel herkenbare patronen te vinden zijn. Onze drie proefkonijnen hebben toevallig ook drie verschillende basispatronen in hun vingerafdrukken (altijd al geweten dat ze basic waren), waardoor het linken van de bekers aan de proefkonijnen makkelijker wordt. Proefkonijn T. heeft als enige een mooie, heldere lus naar links. We koppelen de beker met het krulletjessymbool moeiteloos aan hem. Thank you, next. Proefkonijn D. wijst ons op het illuminati-oog in de vingerafdrukken van proefkonijn V. Onder de dactyloscopen noemen we dit 'een boog'. En inderdaad, wanneer wij de beker met de ruitjes bekijken kunnen we een boog onderscheiden in de afdrukken. De makkelijkste afdruk was die van proefkonijn D., die een prachtige kring heeft die van mijlenver herkenbaar was. 

Das Résumé

Wat concluderen we hier nu uit? Vingerafdrukken verraden echt wel veel. Wij testten het met bekers, maar andere mogelijke situaties zijn eindeloos. Toch betwijfelen we of vingerafdrukanalyse de meest effectieve oplossing is in de strijd tegen identiteitsfraude. De Kamer keurde het wetsvoorstel van Jan Jambon goed en vanaf april zullen de nieuwe elektronische identiteitskaarten ook onze vingerafdrukken bevatten. Dit tegen de wil van het merendeel van de bevolking en de Privacycommissie in. De nationale veiligheid gaan ze er misschien niet mee kunnen garanderen, ontdekken wie welke bekers gebruikt op onze redactie helaas wel.