Alleen met bier en friet

Eenzaamheid is de Starbucks onder de sociale problematieken: onaangenaam op alle mogelijke vlakken, maar toch krijgen we het steeds vaker te zien. Zoals intussen reeds duidelijk blijkt uit andere artikels, blijft niets gespaard van de gevolgen van eenzaamheid. Het heeft niet alleen desastreuze gevolgen op iemands sociale leven, maar ook erg negatieve effecten op onze mentale en fysieke gezondheid.

Hoewel er veel factoren bestaan die bijdragen tot eenzaamheid, is een vaak terugkerende oorzaak het gevoel van sociale isolatie. De gedachte helemaal alleen te zijn, omringd door een grote grijze massa. En als er één groep jongeren is die veel gevaar loopt zo'n isolatie te ervaren, zijn het wel buitenlandse studenten. "De hoeveelheid buitenlandse studenten die eenzaamheid ervaren is zeer groot. Het probleem wordt altijd onderschat," zegt Matthias Geenens, secretaris bij het Erasmus Student Network (ESN) Gent. Dat is de plaatselijke tak van het uitwisselingsprogramma aan onze universiteit. Zij vertelden ons meer over dit groeiende probleem.

No hablo inglés

Er zijn een hele hoop verschillende factoren die Erasmusstudenten erg kwetsbaar maken voor eenzaamheid. Meestal komen ze in hun eentje voor een beperkte tijd naar een ander land. Sociaal moeten ze dus van nul beginnen en ze weten op voorhand dat de sociale contacten die ze zullen leggen maar van tijdelijke aard zullen zijn. Toch lijkt het grootste probleem nog de vreemde taal waarin ze plots moeten communiceren. Veel mensen huiveren bij het idee in het Engels te moeten spreken.

"Het probleem wordt altijd onderschat" -Matthias Geenens

Sommigen zijn dan ook erg blij wanneer ze andere studenten vinden die dezelfde moedertaal hebben. Dat brengt echter vaak een eerder tegendraads effect met zich mee. Luna Willems, partycoördinator bij ESN Gent, noemt dit als mogelijke oorzaak van een hele hoop eenzaamheid. "Ik hoor vaak dat er bepaalde nationaliteiten zijn, vooral zuiderlingen zoals Italianen en Spanjaarden, die meteen samenklitten. Dat is vooral het geval bij Spanjaarden. Zodra die elkaar vinden, blijven ze gewoon bij elkaar. Dat is vervelend voor de andere Erasmusstudenten, want als die op een gang slapen met veel Spanjaarden, zullen die moeilijk vrienden maken. Maar ook voor de Spanjaarden zelf, want zij zijn achteraf vaak teleurgesteld dat ze weinig mensen hebben leren kennen."

Kliekjes

Maar het vormen van groepjes blijft niet bij enkele brabbelende Spanjaarden. Het vormen van exclusieve kliekjes is een ware plaag bij de Erasmussers. "Ja, die kliekjesvorming zie je toch iedere keer weer," zegt Pieter Van Waeyenberge, vicevoorzitter van ESN Gent. "De eerste paar weken van je Erasmus moet je zo snel mogelijk een groepje vrienden zoeken. Anders geraak je er niet meer in. Daardoor ervaren een hele hoop buitenlandse studenten zeker die eerste weken een ontzettend grote tijdsdruk en dat levert een hele hoop stress op. De kwaliteit van jouw vriendengroep bepaalt ook echt wel jouw Erasmuservaring. Dat maakt het zo moeilijk."

Luna maakt hierin de vergelijking met het gewone leven aan de universiteit. "Ik denk dat iedereen dat gevoel wel heeft gehad toen hij of zij aan de unief begon. Het gevoel dat als je die eerste weken geen vrienden maakt, het er niet meer van gaat komen. Dan zit je een beetje vast. Bij ons gebeurt dat op kleinere schaal en kun je in het weekend nog naar huis gaan bij je familie en oude vrienden, maar op Erasmus is dat allemaal veel intenser. Daardoor valt dat veel meer op."

"De kwaliteit van jouw vriendengroep bepaalt ook echt wel jouw Erasmuservaring" -Pieter Van Waeyenberge

Een oplossing voor veel van die buitenlandse studenten zijn onder meer de homes. Daar liggen ze vaak met veel verschillende mensen op een gang, wat de mogelijkheid biedt een diverse vriendengroep te kunnen vormen - zolang je niet met vijf Spanjaarden zit, uiteraard. Dat klinkt allemaal erg positief, maar het blijft wel een serieus probleem voor studenten die niet op een home zitten. "Mensen die niet op een home zitten, moeten zelf op zoek gaan naar een kot," zegt Luna, "dat is sowieso niet makkelijk in Gent, maar zeker een ramp voor Erasmusstudenten. En dan mis je ook volledig dat sociale aspect. Op evenementen zie je altijd grote groepen studenten samen van de homes komen. Dan vallen die eenzame kotstudenten erg op."

Noord, Oost, Zuid, West

Bovenstaande problematiek blijft wellicht niet vrij van sceptische blikken en een stevige frons. "Waarom gaan ze dan niet gewoon op zoek naar vrienden?" of "Waarom proberen ze dan niet gewoon eens met een Belg te babbelen?" zijn mogelijke gedachten die dan door je hoofd spoken. Maar zo simpel is dat niet. De mensen van ESN Gent benadrukken een voor een de grote culturele verschillen die een bijzonder grote impact kunnen uitoefenen op iemands gedrag en zelfs iemands persoonlijkheid.

"Er is vaak ook echt een cultuurbarrière," zegt Joachim Bonte, sportcoördinator bij ESN Gent. "In het Noorden zijn de mensen bijvoorbeeld uit zichzelf veel geslotener, dat ligt aan de cultuur. Ik ben zelf op Erasmus geweest in Finland en mensen gaan daar op een heel gesloten wijze om met sociale interacties. Als je daar op café zit en je hebt niets te zeggen, dan ga je ook niets zeggen (lacht). Ze zullen geen moeite doen om een praatje te maken om de tijd te vullen. En met Zuiderlingen heb je dan juist het omgekeerde: een Spanjaard of Italiaan is meteen je beste vriend wanneer je ermee babbelt."

"Het is nooit makkelijk om de locals aan te spreken, maar bij Belgen is dit wel extreem" -Luna Willems

Hoe zit het eigenlijk met de Belgen als het aankomt op sociale interacties? Kennelijk niet zo schitterend. "In ieder geval is het wel zo dat het nooit makkelijk is om de locals aan te spreken," zegt Luna, "maar bij Belgen is dit toch echt wel extreem. Dat hebben we al heel vaak gehoord. Veel Erasmusstudenten zeggen dat ze wel eens een gesprek met een Belg kunnen voeren, maar dat het ontzettend moeilijk is om binnen te geraken. Zelfs Nederlanders hebben dat beeld van een Belg, dat staat los van de taal."

Het ESN Gent probeert deze eenzaamheid te bestrijden door tijdens het jaar evenementen te organiseren voor de buitenlandse studenten: van picknicks tot pub crawls. Bovendien hebben ze een succesvol buddyprogramma. Pieter sluit dan ook af met een uitnodiging naar Belgische studenten toe: "Op onze evenementen is er altijd een leuke sfeer en die Erasmusstudenten vinden dat ook heel tof om Belgen te leren kennen. En als Belg is dat ook een leuke manier om eens uit de dagelijkse sleur te breken. Op Erasmus in eigen land (lacht)."