Op 10 mei 1940 valt Duitsland België binnen. De Rijksuniversiteit Gent (RUG), de toenmalige naam van de UGent, ondergaat hier sterke gevolgen van. Al blijven de meeste studenten behoedzaam voor de bezetter, vertonen anderen toch moedige opstandigheid. Een terugblik op een vergeten verleden.
‘De Bochen hebben ‘t land aangevallen!’ Je wordt gewekt door een luidkeels geschreeuw van de kotmadam. Nochtans had je gisteren, 9 mei 1940, in het studentenblad Neohumanisme gelezen dat men geen oorlog moest vrezen.
Men achtte de Rijksuniversiteit Gent (RUG), onder het neutraal beleid van België, veilig te zijn. Maar tegenover het zwaarbewapende Duitse leger moest België buigen.
1940: afwachten
Rector René Goubau verlaat zijn dienst en vlucht naar Frankrijk. Hij wordt spoedig vervangen door Prof. Guillaume de Smet. Studenten krijgen opvallend meer les door Duitse gastprofessoren, de Gestapo houdt bijeenkomsten in de gaten, behoudt de voedingsvoorraad, de nachtklok wordt op 22u30 ingesteld en - niet onbelangrijk - bier wordt beperkt tot een 0,5%-alcoholgehalte.
Het Gentse Studentencorps (GSC), dat alle studentenverenigingen overkoepelt, wordt tot Gentse StudentenVerbond (GSV) omgedoopt en neemt een ‘passieve’ houding aan tegenover de bezetter. Het liberale studentenverbond (LVSV) wordt omwille van zijn ideologische discrepantie uit het verbond gesloten.
1941-43: verzet
De Vlaamse Geschiedkundige Kring kampt met ernstige onenigheden met het GSV. Niet alleen volgt het GSV de Duitse orde (dat langzaamaan het anti-Joodse beleid oplegt aan de RUG) maar ook willen ze de onafhankelijkheid van studentenverenigingen bedwingen door onder meer het lidgeld in hun eigen zakken te steken. De relaties tussen beide verbitteren tot het GSV de beslissing neemt de V.G.K als illegaal te bestempelen. De door de V.G.K georganiseerde lezingen worden onmogelijk gemaakt, tot het gebruik van geweldsdreigingen toe. De GSV vormt autonoom een ‘nieuwe’ V.G.K, opgesteld door eigen gekozen mensen en verzoeken dat het voormalige V.G.K verdwijnt.
"Het GSV neemt de beslissing de V.G.K als illegaal te bestempelen."
Sindsdien begint de tegenbeweging met de oprichting van de Nationale StudentenGroepering door Romania, V.G.K en de Wetenschappelijke Kring. Zij treden dan toe tot het Onafhankelijkheidsfront. Karel Poma, student scheikunde en later politicus voor de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang, krijgt de taak toegeschreven een illegaal blad, Klokke Roeland, te creëren. Het V.G.K, met de hulp van de Kunsthistorici die destijds bij de V.G.K hoorden, hielp het blad onder studenten te verspreiden.
Het blad werd naar schatting 500 keer gedrukt. Het kondigde onder meer de komst van het Britse leger aan. De auteur, Karel Poma, werd zelf nooit ontdekt, maar anderen zoals Hubert Janssen (student kunstgeschiedenis) en André Schaepdrijver (V.G.K.-praeses) werden door de Gestapo opgepakt.
vanaf 1944: bevrijding
In mei 1944, verlaten de Duitsers Gent. Na een aantal moeilijke beginjaren, hervat het studentenleven zijn gang.
Dronken struikelen op een kassei in de vroegen ochtend, na een hevige filosofische discussie in de Overpoort: het blijkt zo vanzelfsprekend dat men niet kan bedenken dat dit ooit onmogelijk zou zijn geweest. Dat gebeurt bij iedereen, toch?
Met dank aan het Gentse universiteitsarchief en de V.G.K.
Reactie toevoegen