Liefdadigheid tot bloedens toe

Vorig jaar nog had het Rode Kruis een campagne met de slogan ‘Vervang mij’. Elk jaar zijn er ongeveer 40.000 donors die wegvallen omdat ze te oud zijn, ziek worden of een andere verandering ondergaan. Ook daarom blijven de acties voor studenten heel belangrijk.

Voor sommigen lijkt het een enge ervaring, met net iets te veel naalden. Anderen doen het al jaren. Om voor onze lezers te kunnen getuigen hoe dat precies gaat, namen we de proef op de som en gingen we binnen de redactie op zoek naar twee vrijwilligers. De ene vrijwilliger zou zich aanbieden op de Bloedserieus-actie in het UFO voor haar eerst donatie ooit. De tweede klopte aan in het donorcentrum in de Sint-Pietersnieuwstraat en had het al enkele keren eerder gedaan.

De eerste keer is altijd spannend

Vrijwilliger één is in een nerveuze bui. Ze besluit haar eigen beweegredenen nog eens te willen horen: “Waarom doe ik dit toch?” Ze overhandigt haar identiteitskaart, laat zich registreren en begeeft zich naar het hokje om de vragen op te lossen. Men mag hopen dat ze op examens iets vlugger is, want ze zou een extra half uur vanwege faciliteiten wel kunnen gebruiken. De verklaring blijkt al snel dat - net als op een examen - sommige vragen verwarrend geformuleerd zijn of op het eerste gezicht weinig relevantie hebben. 

Na een bezoekje aan de dokter lopen we verder naar een tafel waar we een bakje met bloedzakken, tubes, buizen en ander materiaal krijgen. Daarmee moeten we ons naar de bedden begeven. Hier volgt de eerste teleurstelling. Ik mag haar niet vergezellen voor steun en moet geduldig aan de kant wachten. “We moeten al op genoeg letten met die studenten zonder dat er nog extra volk bij zit”, klinkt het. Ik krijg een lolly als troost, maar onze vrijwilliger krijgt voorlopig niets. Uit haar mondelinge verslag blijkt het geen positieve ervaring. Halverwege het vullen van de zak is haar bloed gestopt met stromen en zelfs met al het knijpen in de wereld heeft ze het niet meer op gang gekregen. Op een ietwat botte manier heeft de verpleegster de bloedafname stopgezet en de donor op wandelen gestuurd.

We ronden af met een promotalk voor plasmadonatie en de ontvangst van een goodiebag met alcoholvrij bier en condooms. Het Rode Kruis is hard op zoek naar plasmadonors. Dit is minder belastend voor de donor, omdat een deel van je bloedcellen terug wordt gegeven nadat het plasma van je bloedcellen is gescheiden met een bloedcentrifuge. Dit kan je ook vaker dan een gewone bloeddonatie doen, maar is enkel mogelijk in de bloeddonatiecentra verspreid over heel Vlaanderen.

Zachte zetels en Lotuskoekjes

Onze tweede vrijwilliger heeft dit al vaker gedaan en staat ontspannen aan de deur te wachten. Ze biedt zich aan de balie aan en een vriendelijk gezicht legt ons nog eens uit hoe het werkt in dit bloeddonatiecentrum. De lijst met vragen is iets korter dan diegene die je krijgt bij je eerste keer en dit gaat dan ook vlotter. Na het gesprek met de dokter vervolgt ze haar tocht naar de ruimte met bedden.

"We kletsen wat, en voor we het weten is de zak vol"

Je hoeft er niet op te gaan liggen om te weten dat de zachte rode bedden comfortabeler zijn dan de veldbedden die staan opgesteld in het UFO. Ernaast staan er krukjes voor steunende vrienden, gezellig. We kletsen wat met de verpleegster, die ons vertelt dat studenten niet echt andere donoren zijn dan anderen. We maken het volgens haar zelfs net iets leuker. We kijken naar het nieuws op tv en voor we het weten, is de zak vol en mogen we ons verplaatsen naar de laatste ruimte. Daar staan bekers water en mandjes vol Lotus-koeken op ons te wachten.

Wat best verrast in de verschillen tussen onze twee vrijwilligers is dat het net de bloedinzamelactie is die minder gastvrij overkomt. De laagdrempeligheid van het donorcentrum is een groot voordeel. De mensen zijn er vriendelijk, alles is duidelijk en je vrienden mogen bij je blijven om je (andere) handje vast te houden. Wat je natuurlijk niet krijgt, is een goodiebag. Je krijgt een spaarkaart en een koekje.

Ziektes en teken 

Bloed geven vormt dus geen universele ervaring. Onze twee redactieleden verschilden als dag en nacht in hun mening over wat ze hebben doorstaan. Waar de geschreven ervaring van de eerste samengevat kon worden in 'WTF NOOIT MEER', stond de tweede open voor een zoveelste vervolg aan haar donorverhaal.

Om te kijken hoe het zat met de ervaringen van andere studenten, namen we een kleine enquête af. Ongeveer zeven op tien studenten mag volgens de gestelde regels bloed geven. Niet mogen geven vindt vaak zijn verklaring in verrassend brave redenen. Zieke kindjes en tekenbeten komen het vaakst voor. Ook ons liefdesleven durft al eens in de weg te zitten, vooral bij homoseksuele studenten. Sinds kort mogen zij een jaar na het laatste homoseksuele contact doneren, maar zou jij een jaar vrijwillig droog staan om bloed te kunnen geven?

Iets minder dan de helft gaf al eens bloed, en de eerste ervaring lijkt doorslaggevend. Wie de eerste keer een onvriendelijke of fysiek slechte ervaring had, ging niet meer terug voor een tweede keer. Van degenen die nog nooit gedoneerd hebben, wil iets meer dan de helft het wel doen. Zij zijn er gewoon nog nooit toe gekomen. Voor hen zijn de vele affiches, acties en het centraal gelegen bloeddonorcentrum in de Sint-Pietersnieuwstraat niet genoeg om hen eraan te herinneren dat er in hun drukke schema nog tijd nodig is om levens te redden.

Wie het nooit of te nimmer zou doen, heeft vaak angst voor naalden. Er is nog een zonderling die beweert dat “Bloed prikken met naalden voor seuten is. Echte mannen doen het met een mes boven een kom.” Dit zou dan weleens de verklaring kunnen zijn voor de bewering dat echte mannen aan het uitsterven zijn.