Na jarenlang zwoegen ben je helemaal klaar om de arbeidsmarkt te veroveren met je onovertroffen skills ... En dan blijkt dat je droomjob overbodig is geworden door artificiële intelligentie. Zijn we gedoemd op de arbeidsmarkt van de toekomst, of valt het allemaal nog wel mee?
Robots heb je in alle soorten en maten: van schattige, hulpvaardige Wall-E’s tot hyperintelligente productiemonsters die met veel plezier onze kansen op de arbeidsmarkt oppeuzelen. In het kader van de tentoonstelling ‘Hello, Robot.’, een van de Out-Of-The-Box-tentoonstellingen in samenwerking met de Universiteit Gent, organiseert denktank GentM maandelijks een debatavond rond robotica. ‘Robots en Werk’, waarin Robovision-CEO Jonathan Berte getuigde over zijn toekomstvisie, mocht de spits afbijten.
“Could a robot do your job?” luidt de vraag nog voor je het Designmuseum betreedt. Hij wordt gesteld door een spandoek dat over de Jan Breydelstraat reikt. Het is een prangende vraag. Een groot deel van de taken waar mensen hun leven aan wijden, kan efficiënter, beter en goedkoper uitgevoerd worden door machines. Er gaat geen maand voorbij of het journaal steekt van wal met berichten over een zoveelste ontslaggolf. Het beeld dat vandaag bestaat is dat vooral laaggeschoolde jobs in de industriesector getroffen worden, maar niets is minder waar: ook de zogenaamde ‘white collar jobs' voor hoogopgeleiden, zoals accountants en juristen, komen in de gevarenzone. “We bevinden ons in een overgangsperiode. Ook radiologen en juristen kunnen binnenkort vervangen worden”, vertelt Berte. Zijn bedrijf, RoboVision werkt immers volop aan nieuwe methoden om het potentieel van robots te vergroten via artificiële intelligentie.
Deep Learning
RoboVision bouwt zelf geen robots, maar biedt bedrijven de technologische know-how aan om over te stappen op geautomatiseerde productie. Het bedrijf is gespecialiseerd in ‘Deep Learning’ en geeft zo als het ware een ‘brein’ aan de machines. Deep Learning is een techniek waarbij machines aan de hand van een ‘neuraal netwerk’ in staat zijn om zelf input te interpreteren en oplossingen voor een bepaalde taak te bedenken. Hun probleemoplossend vermogen is dus niet meer op ‘als x, dan y’-algoritmes gebaseerd, maar geeft robots de mogelijkheid om meer parallel en zelfstandig te ‘denken’.
Een van de pronkstukken van RoboVision zijn de zelflerende plantjesrobots die bij Florensis in Dordrecht geïnstalleerd zijn. Deze machines plukken jonge plantjes van een band en planten ze vervolgens in kleine potjes, zonder de plantjes te beschadigen. Wanneer er nieuwe plantjes over de band rollen, hebben de robots zichzelf na slechts 50 seconden al een techniek om met de nieuwe plantjes om te gaan aangeleerd.
Cobots
Ook het psychologische aspect wordt niet uit het oog verloren. In de toekomst zal ‘werken’ gedomineerd worden door onze robotachtige kompanen en zal de mens het risico lopen zich niet meer thuis te voelen op zijn geautomatiseerde werkplek. Wanneer al je co-werkers gemene computers zijn en de HR-manager er ook een is, dan kan je als gepeste werknemer echt geen kant meer op. Om die reden ontwierp Berte samen met Jan De Coster van Slightly Overdone een communicatieve robot die een vriendelijke, menselijke indruk opwekt: de cobot WALT staat opgesteld in een Audi-fabriek in Brussel en het gerucht gaat de ronde dat hij zo goed geïntegreerd is dat hij de bijnaam ‘baby Geert’ gekregen heeft. De robot heeft immers een vrolijk 'smiley-face' gezicht en hij kan worden aangestuurd met behulp van gebaren. De robotrevolutie kan enkel slagen als de mens zich als homo faber gewaardeerd en belangrijk voelt. “Het is een kwestie van de juiste balans tussen efficiëntie en humaniteit te vinden”, vat Berte samen.
"Het is kwestie van de juiste balans tussen efficiëntie en humaniteit te vinden" - Berte
Daarnaast doet ook de verhoogde veiligheid het humeur van de werknemers veel goed. Vroeger werden arbeiders en robots gescheiden door veiligheidskooien, omdat de ‘oliedomme’ machines geen sensoren hadden om de menselijke arbeiders mee op te merken, wat tot levensgevaarlijke situaties kon leiden. Maar ook hier biedt de technologie soelaas. Moderne robots zoals WALT zijn door hun thermische sensoren daarentegen volstrekt ongevaarlijk voor hun baasjes. Het is meestal bevorderlijk voor de werksfeer als de kans op overlijden daalt.
Sociale Dumping?
Het gaat dus om machines van een heel ander niveau dan de assemblage-eenheden die Fords in elkaar schroeven ten koste van Limburgers. De nieuwe generatie AI kan zelfstandig leren, patronen herkennen en problemen oplossen. Kortom, ze kan zich net als een mens gedragen, maar dan zonder onze beperkte hersencapaciteit. “De toekomst zal er heel anders uitzien dan de samenleving vandaag”, verzekert Berte. Jobs die voorlopig nog een menselijke hand vereisen, zoals boekhouder en chirurg, kunnen moeiteloos door de mensachtige robots worden uitgevoerd. Bovendien eisen ze geen loon, houden ze zich niet aan de 38-urenwerkweek en maken ze een pak minder fouten dan vermoeide werknemers op een maandagochtend. Automatisering is als het ware de ultieme vorm van sociale dumping, waar zelfs Marianne Thyssen geen vat op heeft.
Robopoly
Masale werkloosheid zou weleens de hoeksteen van de maatschappij van de toekomst kunnen worden
Massale werkloosheid zou dus wel eens de hoeksteen van de maatschappij van de toekomst kunnen zijn. Dat klinkt beangstigend wanneer we het met de bril van vandaag op bekijken, maar het schept ook een enorm potentieel. Wanneer je even wegdroomt, stel je je een maatschappij voor waarin niemand meer hoeft te werken en we allemaal de hele dag lekker niets doen: il dolce far niente. Iedereen beschikt over een persoonlijke robotslaaf die verzekert dat onze voorraad kaviaar en leverpaté nooit opdroogt. Toch denkt Berte niet dat het zo’n vaart zal lopen: “De robots zullen ook jobs creëren. Minstens even veel als ze er deden verdwijnen”, klinkt het. “Ze zullen immers voor een gigantische hoeveelheid nieuwe producten en behoeften zorgen.” De nieuwe jobs zullen wel een heel andere skillset vereisen volgens Berte: “Het is belangrijk dat het onderwijssysteem zich aanpast aan de nieuwe jobs. Voorlopig is het nog veel te veel lijstjes van buiten blokken. Daar heb je niets aan, dat kunnen robots toch veel beter. Het onderwijs zou zich meer moeten focussen op de psychologische ontwikkeling van de mens, op hoe hij leert, op wat de leerlingen echt interesseert. Creativiteit en ICT-vaardigheden moeten centraal staan in het nieuwe systeem.” Er zijn nog meer hindernissen voor een geslaagde roboticarevolutie. “Er is inderdaad een zeker risico op monopolievorming”. Momenteel is het merendeel van de spitstechnologie geïnstalleerd bij een beperkt aantal kapitaalkrachtige multinationals en wanneer de robots plotseling veel productiever worden, is het te laat voor de anderen om aan te sluiten. Het moge duidelijk zijn: the future is now.
De jobs van de toekomst zullen een heel andere skillset vereisen
Reactie toevoegen