Voedseloverschotten aan de UGent

Geen hapklare brok

Ons land mag jaarlijks ongeveer 25.000 ton appelen en peren vernietigen. Vorige maand veroorzaakte dit nog heel wat ophef: wat er gebeurt met overtollig voedsel is duidelijk een hot topic. Maar hoe zit dat met de boterberg van de Universiteit Gent? 

 

Studentenresto De Brug

De UGent zet actief in op haar duurzaamheid, ook in de maaltijdvoorzieningen. Zo betaal je in de acht resto’s die de universiteit telt - tot ergernis van velen - sinds vorig jaar tien cent indien je een bekertje wil, is de vis er afkomstig van duurzame visvangst, en maakten de borden met voorbeeldmaaltijden er plaats voor tv’s met het menu van de dag.

Smos met rucola

Alle groentjes

Die kleine aanpassingen missen hun beoogde effect misschien niet, maar gaan volgens sommigen binnen de universiteit niet ver genoeg. De geruchten dat de vegetarische resto Sint-Jansvest zou sluiten, konden vorig jaar bijvoorbeeld op heel wat tegenwind rekenen. Tijdens de studentenverkiezingen op het einde van vorig academiejaar werd dan weer gepleit voor betere portionering, en vooral voor meer differentiatie in porties. Sommige studenten eten immers niet flink hun bordje leeg, met een aanzienlijke verkwisting tot gevolg.

Ook in de elf cafetaria’s die onze alma mater rijk is, veranderde recent heel wat. De onnodig luid ritselende plastic verpakkingen van de broodjes maakten plaats voor meer duurzame, bruine zakjes. Je kan nu ook tijdens de les - helemaal stealth - van je lunch genieten zonder het halve auditorium op stang te jagen. Sinds vorig jaar liggen er ook vooraf klaargemaakte broodjes op hongerige studenten en personeelsleden te wachten. Wachttijden zouden op die manier significant ingekort worden, ondanks die ene belhamel die liever rucola op zijn smos wil, in plaats van gewone salade. “Oh, en terwijl ge toch bezig zijt, kan dat met eitjes, maar zonder eigeel?” Aangezien het niet makkelijk is om het aantal verkochte broodjes vooraf te voorspellen, zorgt deze maatregel echter niet zelden voor overschotten.

"Ik weet dat het niet mag, maar ik kon al dat eten gewoon niet verloren zien gaan”

Kunnen de personeelsleden overgebleven broodjes dan niet gratis weggeven aan studenten, of doneren aan hulpbehoevenden? “Nee hoor, dat mag niet”, klinkt het eensgezind wanneer we enkele restomedewerkers over de praktijk aanspreken. “Ik nam wel al eens eerder broodjes en boterkoeken mee om uit te delen aan mensen van wie ik wist dat ze het goed konden gebruiken”, vertrouwt een voormalig medewerker in één van de resto’s ons ook toe. “Ik weet dat het niet mag, maar ik kon al dat eten gewoon niet verloren zien gaan.” 

Verbod op liefdadigheid

“Indien we overschotten zouden uitdelen aan medewerkers, studenten of derden, dan zouden we de voedseloverschotten beslist zien toenemen", meent Vera Putteman, afdelingshoofd van de Dienst Maaltijdvoorzieningen van de UGent, “het gratis uitdelen van maaltijden zou immers snel een eigen leven kunnen leiden, en daarbovenop moeilijk controleerbaar zijn. Daarom hanteren we onze basisregel 'wat niet verkocht is, komt bij restafval terecht.'"

Putteman vreest bovendien dat mensen er misbruik van zouden maken: “Klanten zouden bewust kunnen wachten met het aankopen van een maaltijd tot na de sluitingsuren om vervolgens gebruik te kunnen maken van de gratis bedeling van overschotten. Binnen ons type van dienstverlening kunnen we afval niet vermijden, we kunnen het echter wel zoveel mogelijk trachten te beperken. Voedseloverschotten beperken doen we liever preventief dan correctief.” Marc Bracke, directeur van de Dienst Studentenvoorzieningen, waar de afdeling van Vera Putteman onder valt, volgt haar hierin: “We moeten afval in eerste instantie natuurlijk zo veel mogelijk vermijden, zowel om ecologische als economische redenen.”

Studentenvertegenwoordiger in de Sociale Raad (SoRa) Bakou Mertens weerlegt deze bewering: "Dit probleem wordt eigenlijk volledig vermeden als we de overschotten niet aan particulieren, maar aan voedselbanken zouden schenken. Aangezien ze het zelf komen ophalen, zou de UGent zelfs minder kosten hebben. Er is namelijk geen afvalverwerking nodig. Het is dus goed voor de portemonnee, de ecologische voetafdruk én de sociale hulpvaardigheid van onze universiteit." 

Waarom het ook echt verboden is om voedsel dat een halfuur ervoor nog te koop aangeboden werd, zomaar weg te geven? Kan de universiteit niet beter het voorbeeld van Frankrijk volgen, waar nog niet zo lang geleden een wet gestemd werd waardoor supermarkten hun voedselresten verplicht nuttig moeten besteden? “HACCP”, klinkt het cryptisch bij Marc Bracke. Ook wel ‘hazard analysis and critical control points’ genaamd: een verzameling van normen rond voedselveiligheid, opgelegd door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen. In layman’s terms: de universiteit is verantwoordelijk als iemand ziek wordt door een bacterie of schimmel die te verbinden valt aan voeding die uit één van haar resto’s of cafetaria’s komt.

"Achter elke verwezenlijking schuilt een felle strijd" - Bakou Mertens

“Voedingswaren mogen maar een bepaalde tijd en in bepaalde temperaturen bewaard worden om de voedselveiligheid te garanderen”, verduidelijkt Vera Putteman. “Rauwe producten, zoals het beleg op broodjes, hebben geen hittebehandeling ondergaan en zijn dus des te meer belast met een zeer groot aantal bacteriën”, vervolgt ze. Bakou Mertens wijst ons ook op de gebondenheid aan de strenge HACCP-normen: “Voedseloverschotten mogen niet via voedselbanken, noch op een andere manier worden herverdeeld wegens de fameuze HACCP-wetgeving. Bijgevolg worden in sommige cafetaria’s dagelijks tientallen broodjes weggegooid, bijvoorbeeld op campus Ardoyen.”

Zowel op die laatstgenoemde campus in Zwijnaarde als in de cafetaria van de Faculteit Diergeneeskunde worden broodjes dagelijks klaargemaakt afgeleverd, omwille van beperkte middelen. Volgens Vera Putteman gaat het in dit geval om een tijdelijke oplossing: “Deze oplossing is bovendien enkel van toepassing gedurende de piekperiodes van het academiejaar. In cijfers uitgedrukt betekent dit een verlies van circa 0,5% op de totale verkoop van belegde broodjes op jaarbasis.” Dat zijn ruim 2150 broodjes, als je weet dat de teller in 2014 circa 430.000 bereikte, of meer dan tien per openingsdag.

Back to the Future

Hoe het verder moet met het duurzaamheidsbeleid van onze universiteit is het onderwerp van discussie, en die discussie loopt niet altijd even vlot. “Met UGent1010 ondervinden we vaak grote weerstand wanneer we de UGent proberen te verduurzamen. Achter elke verwezenlijking schuilt een felle strijd tussen verschillende actoren, en die strijd wordt soms heel vuil gespeeld. Het is pijnlijk om te ondervinden dat de UGent zich telkens opnieuw heel duurzaam profileert,” getuigt Bakou Mertens, “en op sommige vlakken is ze dat ook, zoals op het vlak van energie. Helaas blijft het echter vaak bij communicatie. Die discrepantie tussen daad en woord maakt dat het thema zo moeilijk ligt."

Volgens Mertens is de oplossing tweevoudig. “Ten eerste moeten we proberen om de afvalberg verder te verkleinen.” Hij wil hiervoor een voorstel doen in de Commissie Menu en Marketing, waar hij via de Sociale Raad in zetelt. “Dit kan door bijvoorbeeld twee verschillende porties aan te bieden: een kleinere, goedkopere portie en de normale portie blijft gewoon behouden, zonder prijsverhoging.” Hij vervolgt: “Ten tweede kunnen we natuurlijk werken aan de bestemming van die overschotten.” Hij ijvert voor een officieel standpunt van de UGent, om de huidige HACCP-wetgeving onder druk te zetten: “Overschotten moeten naar voedselbanken kunnen, of tenminste gecomposteerd worden, in plaats van de verbranding die vandaag in de meeste resto’s standaard gebeurt.”

"Het is evident dat we met grote voedselverliezen te maken hebben" - Vera Putteman

Vera Putteman ziet een andere optie: “Voor groenten en zetmeel, waar we dagelijks kunnen kiezen uit drie tot vijf verschillende soorten, is het evident dat we met grotere voedselverliezen te maken hebben. We kunnen in de nabije toekomst nog verder inzetten op het beperken van voedseloverschotten door meer in te spelen op het aanbod zelf: aanbieden van een volledige maaltijd in plaats van de keuze van elke maaltijdcomponent bij de klant te laten.” Mertens besluit: “Het is belangrijk om te benadrukken dat de commissie Menu en Marketing over het algemeen goed werk levert. We hebben nog een lange weg te gaan, maar het gaat stilaan de goede kant uit.”

0
Gemiddeld: 4.8 (9 stemmen)

Reactie toevoegen