Waarom zou je nog leerkracht worden?

Een portret van het beroep

In het vierde leerjaar puilden de roze en blauwe vriendenboekjes ermee uit: "Later, als ik groot ben, wil ik leraar worden." Blijkbaar zijn tienjarigen een bende leugenaars, want het lerarentekort blijft maar aanslepen.

Op 5 oktober is het dag van de leerkracht. Op die dag worden ongeveer zevenduizend leerkrachten niet in de bloemetjes gezet, simpelweg omdat ze er niet zijn. Ongeveer zevenduizend voltijdse vacatures geraken op dit moment niet ingevuld in het Vlaams onderwijs. "Het lerarentekort waar we vandaag mee geconfronteerd worden, komt door verschillende evoluties", vertelt UGent-professor in de opleidingsdidactiek en onderwijsexpert Ruben Vanderlinde. "Enerzijds zien we een trend waar minder studenten voor de lerarenopleiding kiezen, anderzijds kiezen afgestudeerde leerkrachten vaker voor een job buiten het onderwijs. Omdat het aantal leerlingen de laatste jaren is gestegen en er een pensioneringsgolf door het onderwijs raast, zitten we midden in een perfecte storm. Het lerarentekort oplossen is daarom voor mij de grootste uitdaging waar ons onderwijs momenteel voor staat", poneert Vanderlinde.

22 uur werken 

Het lerarentekort zet het belang van het beroep extra in de verf, maar tegenlijkertijd voelen leerkrachten zich niet gewaardeerd. Uit een studie van TALIS (Teaching and Learning International Survey, een initiatief van de OESO) blijkt dat in 2018 slechts een kwart van de Vlaamse leerkrachten hun beroep maatschappelijk gewaardeerd achtte.

"Mensen vragen mij vaak waarom ik met mijn diploma wiskunde 'maar' leerkracht wil worden, terwijl net dát de reden is waarom ik wiskunde ben gaan studeren", vertelt Benthe, educatieve masterstudente in de wetenschappen en technologie. De maatschappelijke status van leerkrachten lijkt aangetast. Dat kan verklaren waarom minder studenten voor het onderwijs kiezen en leerkrachten sneller gedemotiveerd raken.

"Het lerarentekort oplossen is de grootste uitdaging waar ons onderwijs voor staat" 

– Ruben Vanderlinde, professor opleidingsdidactiek en onderwijsexpert

"Mensen hebben een fout beeld over onze job", vertelt Laura, lerares wiskunde en Latijn. "Mensen zien enkel het lesgeven. En omdat een voltijdse leerkracht 'maar' 22 uur voor de klas staat, denken mensen algauw dat we slechts 22 uur werken. Dat is natuurlijk niet het geval: in de praktijk betekent 22 uur lesgeven ook 22 uur voorbereiden, met daarbovenop nog andere verplichtingen", getuigt ze. "Als beginnende leerkracht werk je áltijd tijdens het schooljaar, maar ook tijdens de schoolvakanties", vult Hannah, leerkracht mens en samenleving, aan. Diezelfde stereotypen zijn ook aanwezig bij ouders die de leerkracht tot het uiterste drijven. "Als kindlief met een slecht rapport naar huis gaat, leggen sommige ouders de fout bij de leerkracht", vertelt Benthe. "In sommige extreme gevallen dagen ze de leerkracht zelfs voor de rechter. Zelfs de beste leerkracht begint in zulke scenario's aan zichzelf te twijfelen", getuigt Lore, leerkracht Nederlands en Engels.

Fundamentele hervorming 

"Je ziet eigenlijk twee tegenstrijdige zaken", legt professor Vanderlinde uit. "De onderwijssector staat in de top drie van sectoren die mensen het meest waardevol vinden. Maar in individuele gevallen, wanneer het over hun eigen kinderen gaat, ligt de situatie anders. Dan kunnen leerkrachten soms op minder waardering rekenen."

"Door processen die al geruime tijd bezig zijn is de relatie tussen ouders en leerkrachten veranderd", vertelt professor in de geschiedenis Bruno De Wever. "In de jaren vijftig was de leraar een van de weinige mensen die hogeropgeleid was. Hierdoor genoten leraars veel ontzag in hun dorp. Vandaag zijn veel ouders zelf hogeropgeleid en zijn de omgangsvormen veranderd", vertelt hij.

"In onze educatieve masteropleiding gedragswetenschappen houden we hier rekening mee", vertelt Tammy Schellens, professor in de onderwijskunde. "We leren studenten hoe ze op een goede manier kunnen communiceren met ouders."

Slechts een kwart van de leraren vindt hun job maatschappelijk gewaardeerd 

Het onderwijs wordt dus wel degelijk gewaardeerd, alleen wordt deze positieve waardering niet altijd getoond. Een goed woordje alleen zal het lerarentekort echter niet oplossen. Daarvoor zijn andere maatregelen nodig, duidt professor Vanderlinde. "Om het lerarentekort aan te pakken, moeten we kijken naar waar we de leerkrachten vandaag verliezen. Dat is voornamelijk tijdens de eerste vijf jaar voor de klas. Door betere aanvangsbegeleiding en bijkomende professionalisering kunnen we de job aantrekkelijker maken. Daarnaast pleit ik voor een grondige hervorming van de lerarenloopbaan. Ik ben voor een nieuw, fundamenteel debat waarin we bepalen waar we met onze leraars naartoe willen, zodat het lerarenberoep opnieuw aantrekkelijk wordt. Ik vind ook dat de media het onderwijs vaak te eenzijdig negatief in beeld brengt. Je krijgt zo de indruk dat er enkel problemen zijn, en dat is natuurlijk niet het geval", stelt Vanderlinde.

Kinderdroom

Anna is educatieve masterstudente in de gedragswetenschappen en deelt Vanderlindes mening: "Enerzijds is het goed dat de media zoveel aandacht besteden aan ons onderwijs. Zo komt het onderwerp op de politieke agenda. Maar anderzijds vind ik het ook jammer, want het is echt een heel mooie job en dat beeld komt zelden naar voor." Tess en Lotte studeerden, bijvoorbeeld, logopedie. Tijdens hun opleiding ontdekten ze hoe leuk het was om les te geven aan medestudenten. Zo kregen ze de smaak te pakken en staan ze nu echt voor de klas.

De charme van het beroep wordt vandaag te veel vergeten

De charme van het beroep wordt vandaag te veel vergeten. "Ook ik twijfelde lang of onderwijs wel iets voor mij was", vertelt Cloë, educatieve masterstudente in de gedragswetenschappen. "Maar door een gesprek met een goeie vriendin kreeg ik een andere kijk op lesgeven. Zij vertelde me dat het een job is met veel verantwoordelijkheid. Je leidt jonge mensen op en hiermee bouw je voor een stuk mee aan de toekomst van ons land", stelt ze. "Ik ben super fier op mijn job", vertelt Dafne, lerares economie. "Elke dag leren mijn leerlingen iets bij. Toen ik voor het eerst zelf voor de schoolbanken stond, ging mijn kinderdroom in vervulling."

0
Gemiddeld: 5 (1 stem)

Reactie toevoegen