UGent: de verloren voortrekker

Oproep voor een master ‘Sustainability Transitions & Social Justice’

Michael McMahon en Dries Van de Velde eisen een master 'Sustainability Transitions & Social Justice'. Dat lag al eerder op tafel, maar toen trok de UGent er op het laatste moment de stekker uit. "Wij verwachten meer. Wij eisen een duidelijk signaal."

Er was eens… de zwaarste humanitaire crisis ooit. Grote bevolkingsgroepen, waaronder vele inheemse gemeenschappen, lijden onder extreme weersomstandigheden (waarin hun aandeel verwaarloosbaar is) en de agressieve, koloniale uitbreidingspolitiek van de fossiele industrie. In België merken we dit ook steeds meer. Vorig jaar eisten de overstromingen 39 slachtoffers. Even dodelijk, maar minder zichtbaar is de oversterfte die recente verschillende hittegolven hebben veroorzaakt.

Wat kunnen we hier als gemeenschap aan doen? Van welke maatschappelijke instellingen verwachten we dat ze zo'n gigantisch en prangend vraagstuk bij de horens vatten? Welke plicht draagt de UGent?

Yes and no

In haar eigen woorden, neemt onze universiteit zich voor om het voortouw te nemen in duurzaamheidskwesties en haar studenten en medewerkers hiermee te leren omgaan. Ze wil een toonaangevende kennisinstelling zijn voor een toekomst die ecologisch, sociaal en economisch duurzaam is, binnen een lokale en mondiale context. Zo'n visie maakt ons fier UGent'er te zijn.

Verder is er het voornemen om duurzame ontwikkeling in het volledig onderwijsaanbod te integreren: "Op inhoudelijk vlak moet gestreefd worden naar onderwijs met een hoge maatschappelijke relevantie, verbonden met en geïnspireerd door de uitdagingen van vandaag en morgen. De voortgang daarin zal moeten aangetoond worden tijdens de instellingsreview, waarbij 'duurzaamheid' als beleidsthema werd opgenomen in het beoordelingskader."

Op dit moment spreekt de UGent met gespleten tong

De praktijk leert ons iets anders. Meer dan 49.000 studenten, meer dan 200 opleidingen en daartegenover staan 31 vakken waarin duurzaamheid voorkomt. Dit ogenschijnlijk hoog aantal verbleekt tegenover een gemiddelde van tien vakken per jaar tijdens opleidingen van vier à vijf jaar. Bovendien zijn het vaak slechts keuzevakken. Ook lijkt een holistische visie met onder meer oog voor sociale implicaties, volledig zoek. Kortom, niet meer dan een druppel water op een gloeiend hete plaat.

In een notendop: op dit moment spreekt de UGent met gespleten tong. Hoewel haar visie onze steun geniet, is het onaanvaardbaar dat het onderwijsaanbod inzake duurzaamheid zo oppervlakkig en beperkt blijft. Het vooropgesteld engagement voelen we niet. Moeten we een voortrekkersrol voor een duurzame toekomst zo opvatten?

Dare to think, dare to transition

Vorig jaar toonde onze universiteit ambitie en wijsheid. Toen werd er een innovatieve samenwerking op poten gezet voor een interuniversitaire ManaBa genaamd 'Sustainability Transitions & Social Justice'. De UGent trok de stekker eruit bij de laatste horde, tot grote teleurstelling van de andere deelnemende instellingen, de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Universiteit Antwerpen (UA).

In tegenstelling tot de VUB en de UA wilde noch de betrokken faculteit (namelijk, Politieke en Sociale Wetenschappen), noch de centrale administratie van de UGent van in het begin investeren in dit noodzakelijk, wellicht populair en uiterst actueel masterprogramma. Naar verluidt werd slechts één extra professor en één extra assistent gevraagd om deze opleiding vanuit de UGent te coördineren, om vakken vorm en inhoud te geven, enzovoort.

Ook onder studenten heerst een duidelijke vraag naar meer tijd en ruimte voor duurzaamheidsthema's

Niet enkel onder docenten, ook onder studenten  heerst een duidelijke vraag naar meer tijd en ruimte voor diverse duurzaamheidsthema's zoals rechtvaardige en duurzame mobiliteit, circulaire economie en socio-technische voedingssystemen. De laatste duurzaamheidsenquête – een peiling naar de mening van studenten over duurzaamheid in hun opleiding – spreekt klare taal: wij willen aan de slag gaan met duurzaamheidsvraagstukken, mét studenten uit andere faculteiten, maar vinden hiervoor te weinig geschikte onderwijspraktijken. 'Wicked problems' zoals heel wat maatschappelijke uitdagingen die ecologische, sociale en economische implicaties herbergen, worden idealiter op een inter- en transdisciplinaire manier aangepakt. Zoiets is een kolfje naar de hand van deze ManaBa, die op verfrissende wijze via interactieve werkcolleges en masterproefateliers moeilijke kwesties vanuit meerdere (niet-) academische perspectieven verkent.

Een paar vakken of her en der nieuwe modules volstaan niet

Een relevante universiteit in de 21ste eeuw heeft nood aan kruisbestuiving van sociale en natuurwetenschappen, benadert complexe kwesties eveneens op een socio-technische manier, koppelt ecologische duurzaamheid permanent aan socio-ecologische rechtvaardigheid, enzovoort. Daarbij kan niet worden vertrokken van kant-en-klare oplossingen, wel zoeken we grondig naar relevante vragen die idealiter uitmonden in transitiepaden richting een duurzamere wereld.

Deze open brief wijst de UGent op haar maatschappelijke zorgplicht én belofte om de duurzaamheidsuitdagingen aan te pakken. Het onderwijsaanbod hierop afstemmen is daarvan een cruciaal onderdeel. Een paar vakken of her en der nieuwe modules volstaan niet. Wij verwachten meer. Wij eisen een duidelijk signaal. Een interdisciplinaire master 'Sustainability Transitions & Social Justice' lijkt ons een onmisbare eerste stap.

Ondertekend,

Het Duurzaamheidsdecanaat

0
Gemiddeld: 4 (1 stem)

Reactie toevoegen