Oude zakken, privileges en de protesten in Iran: dit was de Nacht van de Vrijdenker

Op zaterdag 12 november vond in kunstencentrum VIERNULVIER de 9e editie van Nacht van de Vrijdenker plaats. Met open geest en een perskaart op zak gingen we op pad om ons een hele avond onder te dompelen in de wereld van de filosofie.

Lezingen vonden in vier verschillende zalen op hetzelfde moment plaats. Bekende en opkomende denkers inspireerden er volop en zetten aan tot nadenken. Als jonge veulens vielen we een beetje uit de toon tussen het publiek van doorsnee Klara-luisteraars. Omsingeld door zwarte mantels en opgeblonken lederen puntschoenen baanden we ons een weg door de meute, van voordracht naar voordracht.

Een oude zak in zijn luie zetel 

De hoofdact van de avond was een gesprek tussen cultuurfilosoof Peter Sloterdijk en Ignaas Devisch, professor filosofie aan UGent. Iedereen zat vol spanning te wachten op de antwoorden die Sloterdijk zou bieden. Net niet wegzakkend in een grijze sofa deed hij een poging om de prangende vragen van antwoord te voorzien. Niets bleek minder waar. Wat de Arctic Monkeys op Werchter had moeten worden, liet velen op hun honger zitten. Zo beantwoordde hij de vraag 'Wat is de plek van ons als individu in de hedendaagse samenleving?' opnieuw met een vraag. De centrale kwestie voor hem is: 'Met wie vergelijk jij je?' Volgens hem vergelijken we ons te veel met mensen in onze dichte omgeving, wat leidt tot een negatief zelfbeeld. Met wie we ons dan wel moeten vergelijken? Niemand die het weet.

Hoe geprivilegieerd ben jij? Tel je vinkjes!

Joris Luyendijk, journalist en antropoloog, stak zijn betoog af met een confrontatie. Hij liet ons kennismaken met wat we doorgaans als één van de meest vanzelfsprekende zaken ervaren: ons aangeboren 'geluk', onze privileges. Hij wist het publiek te overvallen met het feit dat de meesten onder ons niet op één, maar op zeven vlakken bevoordeeld zijn ten aanzien van anderen. Heb je minstens één hoogopgeleide of welgestelde ouder? Is minstens één van je ouders in België geboren? Ben je man? Ben je hetero? Ben je wit? Heb je ASO gevolgd? En ten slotte, volg(de) je een universitaire opleiding?

Zelf een zevenvinkje? Geen nood. Luyendijk kijkt zelf in de spiegel en moedigt ons aan om dat ook te doen. Alles begint voor hem bij zelfreflectie, bij het aanschouwen wat de privileges met hemzelf en 'zevenvinkjes-soortgenoten' doen. Problematisch is dat deze 'elite' met prominente maatschappelijke posities er steeds voor kiest personen die zo goed mogelijk binnen hun eigen homogene groep passen, aan te werven. Toch zijn het net die mensen die vandaag kunnen beslissen om het morgen anders te doen.

Vrouwen van het verzet

De slotvoorstelling van de avond was een panelgesprek met Maryam Namazie, Zara Kay en Fauzia Ilyas over de recente protestgolf in Iran en andere islamstaten. Het gaat om drie vrouwen met elk een uiterst persoonlijk verhaal, gekaderd binnen een universele problematiek. Namazie toonde krachtige beelden: een vrouw verbrandt haar hijab in een vuur en danst daarna elegante, symbolische pirouettes – draaibewegingen die een zo gehoopte omwenteling voorstellen. Ook Kay spreekt moedige woorden door te pleiten voor een vrije keuze met betrekking tot het dragen van een hoofddoek. Zo vertelt ze het volgende: "Ik wist niet dat je én moslima kon zijn, én geen hoofddoek kon dragen voor ik Tanzania verliet." Deze vrijdenkers zijn dan ook een inspiratiebron voor heel wat jonge meisjes, ook uit andere culturen, in hun strijd voor een betere wereld.

"Ik wist niet dat je én moslima kon zijn, én geen hoofddoek kon dragen voor ik Tanzania verliet."

– Zara Kay

De lezing mondde uit in een oproep. Een oproep om samen met hen de strijd aan te gaan. De hele zaal sprong recht, stak een gebalde vuist in de lucht en riep uit volle borst de slogan "Women, Life, Freedom!". Een schreeuw voor gerechtigheid, voor een waardig leven, ook als vrouw. De Vooruit daverde zowaar op haar grondvesten en de woorden galmden nog lang na.

Gebrek aan diversiteit

Onze algemene indruk? Het programma was zowaar een afspiegeling van het publiek. Het ene zevenvinkje volgde het andere op. Het was wachten tot de lezingen van filosofes Buxton en Whiting, stripmaker Stok en Namazie, Kay en Ilyas om dit patroon te doorbreken. Los daarvan was het zeker boeiend. De avond was dan ook een waar kennisbuffet met vele proevertjes. Of je nu interesse hebt in Frans postmodernisme, artificiële intelligentie of verzetsstrijders, elk smaakpalet werd aangesproken. Toch wel een beetje de Colruyt onder de filosofiefestivals dus.

0
Gemiddeld: 4 (1 stem)

Reactie toevoegen