Je hebt het al gezien, dit artikel zal gaan over drugs. Ja, 'Willy's en Marjetten'-fans, roep het maar eens luid. DRUUUUGS. Voor sommige mensen wellicht de reden waarom ze hierop geklikt hebben. That's right clickbaits, I see you. Voor andere mensen, misschien net niet.
Het is echter zo dat drugs, hoewel het voor veel mensen een grappig onderwerp is, voor andere mensen eerder een serieus gegeven is. Het is dan ook goed dat ik hier voor ieder wat wils heb! Want of je nu een positieve, ambigue of negatieve houding tegenover drugs hebt, dit artikel zal een liefdevolle vereniging betekenen voor ieder van jullie. Wat ons allemaal bindt in dit onderwerp, is dat we allemaal zo weinig mogelijk schade willen ondervinden van drugs. Dit is wat ik hier voor jullie heb staan: een harm reduction van jewelste, een preventiegerichte aanpak waar je u tegen zegt en een nooit eerder geziene antirepressieve aanpak. Om dit deugdelijke doel te bereiken, zal u zich wel eventjes door een ietwat technische, theoretische uitleg moeten spartelen, om vervolgens tot de mooie vruchten van mijn werk te komen: de omslag naar legalisering en decriminalisering.
De gevolgen van de repressie
Een eerste opmerking die ik hier wil maken, is dat beleid tegenover druggebruikers de goede kant uitgaat. Bij druggebruikers wordt de prioriteit respectievelijk aan preventie, hulpverlening en repressie gegeven. De keerzijde hiervan is echter dat inzake georganiseerde, drugsgerelateerde criminaliteit de voorkeur gaat naar repressie. Deze repressie houdt een paradox in, door de gevolgen die ze met zich meebrengt. Ten eerste is het zo dat er nog steeds stijgingen in opnames in drugcentra worden waargenomen. De repressie zorgt er inderdaad voor dat het aanbod van sommige drugs afneemt. Daar staat tegenover dat de prijzen van deze drugs de lucht in gaan. Afhankelijke druggebruikers gaan meer risicovol gedrag vertonen om aan deze drugs te raken en verkoopsgroepen zullen meer concurreren, wat eindigt in allerlei afrekeningen. Daarenboven treedt het waterbedeffect op. Dit betekent dat de repressie tot gevolg heeft dat een focus op het ene aspect van drugshandel zal leiden tot de groei van andere aspecten van drugshandel. Allerlei markten vinden nieuwe manieren die de repressieve focus omzeilt. Het steeds dieper in de undergroundscene belanden van de handel leidt er vervolgens toe dat de kwaliteit er steeds minder toe zal doen, wat zorgt voor meer gezondheidsproblemen bij druggebruik. Ten slotte zorgt deze repressie voor meer winst die gaat naar drugsbazen, die bij iedere stap in de repressie de euro’s zien binnenkomen.
Legaliseren, normaliseren?
Een veel voorkomende zorg is dat een legalisering van drugs zal leiden tot meer en problematischer druggebruik. De effecten die excessief middelengebruik op een familie en omgeving kunnen hebben, zijn dan ook niet te onderschatten. Maar het is zo dat veel van deze nefaste gevolgen deels het gevolg zijn van de drug zelf, maar ook van het criminogene aspect hiervan. Met 'criminogene aspect' wordt hier dan bedoeld: het feit dat druggebruik vaak samen gaat met stigmatisering, contact met politie en de preceptie van druggebruik als regelovertredend gedrag. Een afname van het criminogene aspect betekent een afname van betrokkenheid bij de strafrechtelijke keten en de stigmatisering die daarmee gepaard gaat. Daarenboven betekent legalisering ook regulering. Vanaf zowel productie, verkoop als gebruik van drugs kan gereguleerd worden, zou dit betekenen dat er minder risicovol gedrag gesteld wordt om hieraan te geraken. Ten slotte kan een regulering leiden tot een vermindering van schadelijke effecten van drugs, waar gezondheidsinspectie ook invloed kan hebben. De mate en hoeveelheid van druggebruik zal gecontroleerd worden en hierop zal ingespeeld worden om een meer integraal beleid inzake preventie en harm reduction op te stellen.
Maar het is zo dat veel van de nefaste gevolgen van druggebruik deels het gevolg zijn van de drug zelf, maar ook van het criminogene aspect hiervan.
Het is echter zo dat een vervallen van drugshandel in een vrije markt het laatste is wat we willen. Een overheidsgestuurd uitdelen van overheidsgestuurd geproduceerde middelen met een lage geldelijke winstmarge, maar hoge menselijke winstmarge is wat hier zou moeten bereikt worden.
Is legalisering de oplossing?
Een legalisering zal geen oplossing zijn van middelengebruik. Wel zal de legalisering een middel zijn tot beperking van de schadelijke neveneffecten die gebruik op dit moment met zich meebrengt. Ook zorgt een overheidsgestuurde productie voor een vermindering van de winst van criminele organisaties. Wat de reactie van deze organisaties zal zijn, is dan ook onduidelijk. Een drugsoorlog valt niet uit te sluiten, noch een verschuiving naar een andere vorm van crimineel winstbejag zoals wapens of mensenhandel.
Allerlei markten vinden nieuwe manieren die de repressieve focus omzeilen.
Een andere vraag is of makkelijkere toegang tot drugs zal leiden tot meer gebruik en verslaving. Onderzoek ontbreekt hier nog, maar het is een feit dat er momenteel ook legale drugs zijn zoals alcohol. De zoektocht naar roesmiddelen wordt gezien als een aloude gewoonte, als iets wat inherent is aan de mens. Als dit effectief zo is, waarom geen brede, positieve aanpak hiervan, ter reductie van de negatieve gevolgen?
Toch zal nog nagedacht moeten worden over de gevolgen die legalisering met zich meebrengt. Internationale voorbeelden die al stappen hebben gezet richting legalisering zoals Portugal, Canada, Zwitserland en Nederland kunnen hier een grote rol in spelen.
Is DiT wEl RaTiOnEel?
Ik ben mij ervan bewust dat dit een beladen kwestie is, die veel tegenstand kent. Veel mensen hebben in hun leven zware gevolgen gekend door druggebruik van mensen in hun nabije omgeving. Net daarom is het nodig dat hier een aanpak voor bestaat, gebaseerd op wetenschappelijk, sociologisch en economisch onderzoek. Met andere woorden: evidence based en theory based. Want waar repressie en straf de meest logische en voor de hand liggende oplossing lijkt, bewijst een doordachte op acceptatie gerichte aanpak veel meer nut.
Dit opiniestuk komt voort uit een taak voor het vak Drugsfenomenen. De academische informatie komt uit de lessen en het onderzoek van prof. dr. Tom Decorte, prof. dr. Ciska Wittouck, prof. dr. Charlotte Colman en Freya Vander Laenen.
Reactie toevoegen