De godendrank die al meerdere studentenmagen doorstroomd heeft, het gerstenat waar menig evenwichtsorgaan al in is verdronken, het brouwsel dat elke tong kan dubbel plooien. Wat gaat schuil achter dit zalige mengsel?
Bier is een eigenaardig drankje. Het kan de mens doen dansen, het kan de mens doen wenen. Het brengt mensen samen, het kan ruzies aanwakkeren. Het kan je doen belanden in het bed van een schoonheid, of in een bed op de spoedafdeling van het ziekenhuis. Bier doet ons denken aan zalige tijden, maar het roept ook kritische vragen op. Hoe komt het dat een zestienjarige op een Chirofuif probleemloos een volle drankkaart aan kriekjes kan bestellen om zich vervolgens een gat in het geheugen te drinken? Wat heeft er voor gezorgd dat het vragen van een non-alcoholische consumptie op café steevast zorgt voor ophef en consternatie bij je tafelgenoten? Hoe raakte bier zo verankerd in onze maatschappij?
Sinds het begin der tijden
Om de geest wat literair in te pilsen, eerst een korte geschiedenisles over het ontstaan van bier. De exacte datum van wanneer de drank voor het eerst gebrouwen werd is – net zoals vele herinneringen de avond voordien in de Overpoort – niet gekend. Er zijn echter wel teksten terug te vinden waarin sprake is van bier in het oude Mesopotamië: een gegist mengsel van water met daarin brokken brood.
In de tijd van de Romeinen krijgt het bier concurrentie van de elitairder geachte wijn. Bier wordt als barbaars beschouwd en het drankje was voorbestemd voor het plebs. Tijdens de middeleeuwen wordt het bier een vaste waarde in het dieet van de gemiddelde burger. Zo dronk men vaak tafelbier bij het ontbijt en dat brouwsel werd zelfs aan de kinderen gegeven. Eens hoppe zijn intrede deed in de Lage Landen, kreeg bier zijn gekende bittere smaak en langere houdbaarheid. Daardoor werd het brouwen van bier steeds meer een commerciële bezigheid en verliet het proces de huiskamers. Hoppe bleek een blijver: dorpen zoals het West-Vlaamse Poperinge worden tot vandaag gekenmerkt door glooiende velden die vol staan met de plant.
De pils werd een zodanig succes dat bier er nu nagenoeg een synoniem voor geworden is
Door de toenemende kennis van scheikunde en biologie, wordt de smaak uiteindelijk nog meer verfijnd en wanneer de technologie toelaat om bier bij lage temperaturen te laten vergisten, ontstaat de pils. De pils werd een zodanig succes dat bier er nu nagenoeg een synoniem voor geworden is.
De mens als sociale drinker
Deze historie laat duidelijk zien dat bier altijd al een onderdeel geweest is van de samenleving. In de middeleeuwen, toen het bier gecommercialiseerd werd, begonnen zich gilden te vormen. Wat echter opvallend is bij de gilden rond bierhandel, is hun bedrevenheid in de organisatie van bijeenkomsten om samen het product te nuttigen. Vele regels werden opgelegd en de bijeenkomsten, waar ook lidgeld voor betaald moest worden, doen denken aan de huidige cantussen. De reden om die evenementen te organiseren kwam voort uit een sociale drang. Alcohol maakt mensen socialer en werd zo een ideaal middel om anderen te leren kennen: alcohol wiste de sociale barrières uit. Dat zien we nu nog in de Overpoort: met voldoende bier in de maag en nevel in het hoofd kunnen de meest uiteenlopende soorten studenten prima door dezelfde deur. Of zijn het er twee?
Reactie toevoegen