Ufo's boven het UFO

Een ufo staat voor een Unidentified Flying Object, een object of verschijnsel in de lucht dat je niet meteen kan thuisbrengen. In de media wordt het vaak gelinkt aan buitenaards leven, maar die associatie is onterecht. Het Belgisch ufomeldpunt probeert een verklaring voor de waarnemingen te vinden en publiceert er rapporten over. Recent gaven Frederick Delaere en Wim Van Utrecht ook een boek uit over de materie, 'Ufo: niet te geloven', bij Borgerhoff & Lamberigts. 

Hoe zijn jullie op het idee gekomen om een meldpunt op te richten voor ufo's?

Frederick Delaere: "Daarvoor moet ik een hele tijd teruggaan. Voor mij is de interesse begonnen met een boek van Julien Weverberg, 'De ufo sage', in 1996. Ik was toen pas veertien. Zo ben ik erin gerold. Vervolgens ben ik lid geworden van een aantal ufo-groepjes in ons land. In de jaren 90 waren er wel een aantal, maar er was nog geen centraal meldpunt. Met meldingen gebeurde er bijna niets. We vonden het belangrijk dat er een neutraal meldpunt zou komen dat meldingen kon onderzoeken, en daarom hebben we het opgericht in 2007."

Welke objecten zorgen het vaakst voor verwarring?

Delaere: "Ballonnen, vooral folieballonnen. Dat zijn ballonnen die eruitzien als metaalachtige objecten en in verschillende figuren te verkrijgen zijn. Op de kermis kan je ze bijvoorbeeld krijgen als sterretjes of nummers. Die worden dan opgehangen tijdens verjaardagsfeestjes. Wanneer die loskomen met de wind, gebeurt het weleens dat iemand in de buurt dan een ufo ziet vliegen (lacht)."

"We gaan niet zwieren met wilde theorieën over groene mannetjes die naar hier komen"

"Ook sterren of planeten zijn vaak een verklaring. Als iemand zegt dat hij een ufo heeft zien 'stralen' in de lucht, weet je vrijwel zeker dat je in de richting van een ster of planeet moet denken. Dit weekend en het weekend ervoor kwamen er ook wat meldingen binnen van de Starlink-satellieten van Musk."

Hoe gaat het meldpunt in zijn werk?

Delaere: "Via een formulier bevragen we melders over de centrale zaken die voor ons van belang zijn: datum, tijdstip, kijkrichting, wat ze exact zagen. Op basis daarvan maken we een eerste evaluatie. Omdat we intussen al ruim 4000 meldingen hebben ontvangen, hebben we tamelijk wat ervaring en kunnen we daar snel een beeld van vormen. De smartphone is daar een groot voordeel bij. Daardoor krijgen we heel wat beeldmateriaal binnen. Als we geen verklaring vinden, stellen we eerst wat bijkomende vragen via e-mail. Pas als we daarna nog altijd niet weten wat het is, gaan we bij de mensen langs. We leggen een interview af, maar kijken ook naar de omgeving. Het kan bijvoorbeeld zijn dat er een kraan staat met lichten op die verantwoordelijk is voor de waarneming."

"Het is altijd de bedoeling om iets proberen te verklaren. We zijn heel sceptisch."

En hoe vaak gebeurt het dat er geen verklaring is? 

Delaere: "Ik denk dat er van die 4000 meldingen ongeveer iets meer dan 40 onverklaard bleven. Dat is heel weinig, slechts 1%. Daar doen we dan ook geen uitspraken over. We gaan niet zwieren met wilde theorieën over groene mannetjes die hierheen komen."

U zei daarnet dat u zelf eerder scepticus bent.

Delaere: "Dat klopt. Voor alle duidelijkheid: ik denk niet dat we de enigen in het heelal zijn. Maar of die anderen ook effectief hierheen komen, is een heel andere vraag. We doen niet mee aan wilde theorieën daarover. De meeste waarnemers zijn wat ik 'nuchtere waarnemers' noem: mensen die gewoon iets hebben gezien en daar een verklaring voor willen. Een zeer klein aantal mensen is overtuigd dat hun waarneming bezoek moet zijn vanuit de ruimte. Als die dan iets zien, is het heel moeilijk om hen ervan te overtuigen dat het toch maar een vliegtuig of een ballon was."

Doen er dan ook veel vervalsingen de ronde?

Delaere: "Er gaat veel onzin rond op sociale media. Veel van de beelden daar circuleren zonder naam of bron. Als het verhaal daarnaast niet strookt met wat er op de foto of video te zien is, klopt er iets niet. Een bekend geval is de beroemde Petit-Rechain-dia. Dat is een dia die genomen is in de jaren negentig. Er was toen een ufogolf bezig in België. De militaire school raakte zelfs betrokken bij de analyse van de dia. Ook een onderzoeker van NASA heeft de foto onderzocht."

"Er gaat veel onzin rond op sociale media"

"Toen mijn collega Wim Van Utrecht erop wees dat de dia makkelijk en goedkoop vervalst kon worden met wat karton en lampjes, wilde niemand daarvan weten. In 2011 gaf de fotograaf toch toe dat hij een model uit piepschuim had gemaakt. Intussen is die ufo wel wereldberoemd geworden, maar het is dus een vervalsing."

Welke melding sprong er voor u het meeste uit?

Delaere: "Er was een geval uit Bunde in 2002. Een jogger langs het kanaal zag een schotel met raampjes zijn richting uit vliegen. Die heeft hem een tijdje heel traag achtervolgd. Daarna is de schotel weggevlogen, de lucht in. Er waren een aantal elementen die het verhaal geloofwaardig maakten. De getuige wilde niet bij naam genoemd worden. Als iemand aandacht wil, weten we dat er iets niet klopt. Wij hebben een oproep geplaatst in het plaatselijke krantje daar, maar niemand heeft hetzelfde gezien. Toch is het verhaal ons altijd bijgebleven, net omdat het zo geloofwaardig was."

Tot slot: Oost-Vlaanderen, en soms ook Gent, zijn al enkele jaren koplopers wat het aantal ufo-meldingen betreft. Hoe komt dat volgens u?

Delaere: "Het is een beetje een wedstrijd tussen Oost-Vlaanderen en Antwerpen, maar we hebben daar geen verklaring voor. Het ligt wellicht gewoon aan het feit dat het grote provincies zijn, waar meer mensen wonen. Het moment in het jaar heeft wel een invloed. In juli en augustus worden er bijvoorbeeld meer meldingen gedaan, omdat het weer dan beter is en er meer mensen thuis zitten."