De UGent maakte onlangs de eerste cijfers bekend van de zogenaamde 'harde knip' na de tweede zitperiode van vorig academiejaar. Wat blijkt: de slaagcijfers zijn opvallend gestegen, met zo'n 10 à 20 procent. Een effectieve maatregel zou je dan denken?
Sinds het academiejaar 2023-2024 werd een nieuwe maatregel ingevoerd door toenmalig Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts om studenten te motiveren hun studie succesvol af te ronden. Wie na twee jaar niet slaagt voor alle eerstejaarsvakken zal te maken krijgen met de 'harde knip' en zal zijn of haar richting noodgedwongen moeten stopzetten aan eender welke Vlaamse universiteit. Je kan je echter wel nog inschrijven in een andere opleiding aan een universiteit of hogeschool, maar dan start je opnieuw vanaf nul.
Studenten hebben hun gedrag veranderd en zetten zich harder in om te slagen voor de eerstejaarsvakken
De recentste cijfers tonen aan dat zo'n 27% van de studenten hun studie noodgedwongen moet stopzetten door slechts één of twee vakken waar ze niet op slagen in vier zittijden. In vergelijking met vorige jaren, toen de 'harde knip' nog niet bestond, is dat percentage wel opmerkelijk gedaald. Volgens simulaties van de UGent zou toen 43% van de studenten geweigerd zijn om hun opleiding voort te zetten indien de 'harde knip' toen al bestond.
Succes volgens de cijfers
De UGent is aangenaam verrast door deze cijfers en trekt duidelijk een conclusie: studenten hebben hun gedrag veranderd en zetten zich harder in om te slagen voor de eerstejaarsvakken. De universiteiten willen deze positieve tendens behouden en ze zullen daarom blijven inzetten op het behoeden van studenten die jarenlang studeren zonder uiteindelijk een diploma te behalen. Uit historische data is bijvoorbeeld ook gebleken dat de kans zeer klein is dat studenten een diploma binnen redelijke tijd kunnen halen als ze niet binnen 2 jaar slagen voor alle eerstejaarsvakken. Daarbij geeft data van de SIMON-test aan dat 90% van de studenten die een lage score behaalt op de slaagkans, de 'harde knip' niet haalt; voor de universiteiten een extra reden om de 'harde knip' te blijven hanteren.
Toch gaan veel studenten gebukt onder de maatregel. Zij die na 2 jaar niet slagen voor alle eerstejaars vakken dienen zich te heroriënteren. Indien ze dat wensen, kunnen ze hierbij wel advies krijgen van individuele studie- en trajectbegeleiders aan de UGent. Maar zo'n heroriëntatie heeft voor veel studenten ook een mentale impact. Uit een enquête van de Gentse Studentenraad naar mentaal welbevinden is gebleken dat deze studenten duidelijk met meer psychische problemen kampen dan zij die de 'harde knip' overleefden. Data over de profielen die uit de boot vallen door de 'harde knip' zijn niet gedeeld, maar oorspronkelijk werd er wel gevreesd dat de maatregel vooral kwetsbare studenten zou treffen.
De kans bestaat nu dat studenten sneller een beroep zullen aantekenen dan voorgaande jaren tegen een weigering
Bovendien is het niet voor iedere student weggelegd om het dure studentenleven te bekostigen. Maar liefst 75% van de Belgische studenten werkt namelijk tijdens het academiejaar als jobstudent. Die studenten zullen mogelijk door de 'harde knip' uit de boot vallen en een psychologisch lastig traject moeten afleggen. Met de recente optrekking van het maximum aantal werkuren van jobstudenten, lijkt de regering ook tegenstrijdige standpunten te verdedigen. De student wordt aangemoedigd zoveel mogelijk tijd door te brengen op de werkvloer, maar dient zijn of haar opleiding wel netjes af te leggen binnen korte duur.
De keerzijde van succes
Niet enkel voor de studenten, maar ook voor de universiteiten zelf is er toch een groot nadeel verbonden aan de invoering van de 'harde knip'. De kans bestaat nu dat studenten sneller een beroep zullen aantekenen dan voorgaande jaren tegen een weigering. Toch slaat de UGent nog niet in paniek. Integendeel, ze is er optimistisch over en gaat ervan uit dat dit aantal stabiel zal blijven en niet opvallend zal stijgen na de invoering van de 'harde knip'. Of dat effectief het geval is, zullen we later kunnen evalueren.
Deze versie van de 'harde knip' was echter niet de eerste. Het voorstel lag al sinds 2019 op tafel als maatregel om studenten minder lang in het hoger onderwijs te houden. Aanvankelijk kon je als student niet aan een masteropleiding starten als je nog 30 studiepunten uit een voorafgaande bacheloropleiding moest opnemen. Na bedenkingen vanuit de bevolking en de regering is deze maatregel uiteindelijk geëvolueerd tot het huidige zwaard van Damocles dat boven beginnende studenten bengelt.
Na de publicatie van de eerste cijfers van de 'harde knip' door de UGent kan je u afvragen of ze wel het volledige beeld weergeven. Ondanks het feit dat de slaagcijfers de hoogte ingaan, moet er toch rekening gehouden worden met de mentale last en stress die de studenten hierbij ervaren. In principe laat de 'harde knip' ook toe dat studenten hun eerste jaar spreiden over twee jaar indien ze vakken moeten meenemen, wat de originele opzet van de 'harde knip' in zekere zin ondermijnt. Voor de UGent lijkt het alleszins een effectieve maatregel die ze de komende jaren graag verderzetten.
Reactie toevoegen