Dag van de Wetenschap

Wetenschap op zak

Er is niets dat fysici gelukkiger maakt dan een prachtig abstracte theorie. Maar zo'n theorie moet je uiteraard aan de werkelijkheid kunnen aftoetsen via een experiment. Wat ben je immers met een appel die door elf dimensies op je kop valt? Tijdens zijn ochtendlezing gaf professor Philippe Smet een introductie tot Phyphox. Die app gebruikt alle gevoelige sensoren in je smartphone om die tot een experimenteel Zwitsers zakmes om te toveren. Met zijn smartphone en een slazwierder toonde hij bijvoorbeeld dat een arme krop sla het harder te verduren krijgt dan de gemiddelde F-16-piloot. Of wil je weten of het toilet op het vliegtuig vrij is zonder te moeten kijken? De gevoelige druksensoren in moderne smartphones kunnen de wijzigingen in luchtdruk detecteren van een vacuümtoilet dat doorgespoeld wordt.

Je arme krop sla krijgt het harder te verduren dan de gemiddelde F-16-piloot

Allerleitjes

Op de Dag van de Wetenschap was er uiteraard meer te doen dan simpelweg lezingen volgen. Het is voor de onderzoeksgroepen ook een kans om hun maatschappelijke relevantie te demonstreren. In het Ufo pronkten enkele onderzoeksgroepen met hun interessante vondsten. Er was voor elk wat wils. Voor de gamba − excuseer − scampiliefhebbers kon je bij de vakgroepen fycologie en marinebiologie terecht. Hier werden bezoekers wegwijs gemaakt in de wondere wereld van zeewier, compleet met bijhoordende zeewiersnack. Ben je een F1-liefhebber? Dan zou je je ogen niet van de UGent racewagen Artemis gehouden kunnen hebben. De elektrische racewagen is het paradepaardje van het studentenproject tussen verenigingen CenEka en Pkarus. Hij zal de UGent deze zomer voor de tweede keer vertegenwoordigen op de Formula Student wedstrijd.

Er is op de Dag van de Wetenschap zoveel te bezoeken waardoor je het gevoel kan krijgen dat je door het bos de bomen niet meer ziet. Gelukkig is UGent-Woodlab er om je ze te tonen! Met bomen kun je best wat doen. Zo leerden we dat de jaarringen van bomen steeds verder uit elkaar komen te liggen door de versnelde groei die te wijten is aan de klimaatverandering. Bovendien vormen ze een soort van tijdscapsule. De geschiedenis laat zijn sporen achter in de boom, zowel letterlijk als figuurlijk: binnenin de boom die ze hadden uitgestald, kon je schimmels vinden en een litteken van De Eerste Wereldoorlog. 

Kwantum en poëzie

In de namiddag vond er in een goed gevuld auditorium van de Ledeganck de boekbespreking van 'Waarom niemand kwantum begrijpt en iedereen er toch iets over moet weten' plaats. Afgelopen zomer schreven professor Frank Verstraete en zijn partner Céline Broeckaert dat boek, met als doel om kwantumtheorie uit te leggen aan fysica-leken. Hij, professor aan zowel onze universiteit als de universiteit van Cambridge, en een absolute expert op het gebied van kwantum. Zij, theatermaker en schrijver, en volledig thuis in de wereld van verhalen vertellen.

Samen gaven ze een boeiende lezing die helemaal niet aanvoelde als een typische fysicales. Geen formules en geen definities, maar wel een verhaal, gedichten en mooie prenten. In het boek, en ook de lezing, wordt kwantum uitgelegd aan de hand van de wetenschappers die iets betekend hebben in dit domein. Een heleboel grote namen passeerden de revue: Newton, Einstein en Bohr om er maar een paar te noemen. Maar ook Simon Stevin en Schrödingers kat zijn belangrijke personages in het kwantumverhaal. Professor Verstraete heeft het grootste deel van dit verhaal verteld, begeleid door de tekeningen die Broeckaert voor het boek maakte en met een aantal intermezzo's waarin zij een van haar zelfgeschreven gedichten voorlas.

Valkuilen van modern diepzeeonderzoek

Na een lezing over kwantumfysica doken we direct in het diepzeeonderzoek. Professor Ann Vanreusel nam ons door een slideshow van wat op het eerste zicht een hoop avontuurlijke vakantiekiekjes leek. Met al heel wat veldervaring was zij de geknipte persoon om  een goed uur te vertellen over het leven en onderzoek op de zeven zeeën. Eerst en vooral benadrukte ze dat er over de diepzee minder geweten is dan over het oppervlak van de maan of zelfs Mars. Iedereen is er eigenlijk heel lang vanuit gegaan dat weinig tot niets de oceaanbodem bewoonde. Dat is echter niet zo. Met passie vertelde de professor over zeekomkommers en andere zeegroenten die er leven. Blijkbaar hebben de diertjes mineraalknollen nodig om zo diep in het water te kunnen overleven. Maar sinds kort hebben grote techbedrijven hun oog er ook op laten vallen, ze zitten namelijk boordevol zeldzame aardmetalen die in smartphones zitten. Dat zorgt volgens Ann Vanreusel voor enige wrevel tussen onderzoekers en grote bedrijven.

Over de diepzee is minder geweten dan over het oppervlak van de maan of zelfs Mars

Chemieshow

Ieder jaar doet de opleiding chemie een spectaculaire show voor de jongere bezoekers van de Dag van de Wetenschap. De vele kleurtjes en geurtjes houden een stampvol auditorium vol kleine toekomstige wetenschappertjes bezig. Met de allures van een ware goochelaar laten enkele studenten een hoofd van piepschuim verdwijnen in een hoed. Ook maken ze indruk met een mengsel waarvan de kleur iedere paar seconden verandert door een klokreactie. Als kers op de taart wordt een chemicus met deodorant in brand gestoken. Een ritueel offer om de komende examenperiode te overleven of een moeilijk eerste contact tussen wetenschapper en deo?