Bra-zielige toestanden

Over studentenopstanden in Bolsonaro's Brazilië

Homofoob, nationalist, aartsconservatief, voorstander van dictaturen, neoliberaal en... president van Brazilië. Een korte beschrijving van Jair Bolsonaro. De Brazilianen hebben een hoop uit te leggen.

Al lang gaat het niet meer zo goed met Brazilië. Het land wordt geplaagd door een storm aan misdaden, die jaarlijks erger lijken te worden. Werkloosheid blijft stijgen, waardoor de armoede in het land toeneemt. Het hakken van het Amazoneregenwoud gaat zorgeloos verder, waardoor de plaatselijke bevolking en de biodiversiteit steeds meer bedreigd worden. Tot overmaat van ramp heeft het land juist een van de grootste politieke schandalen in haar geschiedenis achter de rug.

In dit woelig klimaat hebben de Brazilianen recent de extreemrechtse Jair Bolsonaro verkozen als hun nieuwe president. Wie is die 'Trump van de Tropen' en wat denken de Brazilianen van hun nieuwe leider?

Jair Bolsonaro

Muitos Problemas

Voor zij die die tot nu toe nog nooit van Bolsonaro gehoord hadden: prijs u gelukkig. Toch is het misschien tijd om daar eens verandering in te brengen. De 63-jarige president van Brazilië heeft er, om het zachtjes uit te drukken, een nogal getormenteerde carrière op zitten. In het begin van de jaren zeventig stapte de jonge Bolsonaro in het Braziliaanse leger. Daar stond hij volgens zijn collega's bekend als een gepassioneerde, patriottische en plichtsbewuste soldaat. Hij klom dan ook al gauw op tot kapitein. Dat lijken allemaal onschuldige en misschien zelfs positieve eigenschappen, maar in de jaren zeventig was Brazilië een militaire dictatuur, die ervoor bekend stond niet terug te deinzen voor martelingen en massagraven.

"Een politieagent die niet doodt, is geen politieagent" - Bolsonaro

Bolsonaro heeft er nooit een geheim van gemaakt dat hij de voorkeur gaf aan de militaire dictatuur boven de Braziliaanse democratie, waarvan hij nu leider is geworden. Reeds in de jaren negentig werd Bolsonaro verkozen als senator, wat geleid heeft tot een paar hallucinante fragmenten. Zo hield hij in 1993 bijvoorbeeld een vurig betoog tegen de democratie. Verder heeft hij op meerdere momenten duidelijk gemaakt dat hij weer vaker mensen wil martelen en meer macht wil geven aan het leger en de politie. "Een politieagent die niet doodt, is geen politieagent" is een citaat van hem dat boekdelen spreekt.

Daar blijft het echter niet bij. Ook op sociaal vlak heeft hij een hoop controversiële standpunten. Zo staat hij bijvoorbeeld bekend voor de uitspraak dat hij "nog liever zou hebben dat zijn zoon sterft in een ongeval, dan dat hij homo is." Verder heeft hij het hebben van een dochter op meerdere momenten als "een zwakte" omschreven. Er is daarnaast een erg bekend filmfragment uit 2003 waarin hij zijn collega Maria do Rosário Nunes, een linkse parlementariër, verweet "te lelijk te zijn om zelfs verkracht te worden." Verder is hij ook een sterke voorstander van de vrije markt en wil hij enkele wetten, die bedrijven ervan beletten meer stukken van het Amazoneregenwoud weg te hakken, afschaffen.

Operação Car wash

Een jonge Bolsonaro

Ook zonder Bolsonaro ging het al even niet meer zo goed met de Braziliaanse politiek. De afgelopen dertien jaar waren alle Braziliaanse presidenten afkomstig uit de Partido dos Trabalhadores (PT, de Werkerspartij), een sociaaldemocratische partij. PT is recent echter betrokken geraakt in het grootste politieke schandaal in de geschiedenis van Brazilië: Operatie Car Wash. De partij bleek op industriële schaal geld wit te wassen door middel van carwashen. Zonder te veel in detail te gaan, staan twee ex-presidenten nu terecht voor hun betrokkenheid in de witwaspraktijken.

"Veel mensen hebben niet voor Bolsonaro, maar tegen de PT gestemd" - Vanderschelden

Dat kwam Bolsonaro goed uit aangezien zijn grootste tegenstander, Fernando Haddad, lid was van de PT. "Veel mensen hebben niet voor Bolsonaro, maar tegen de PT gestemd," wordt ons verteld door Koen Vanderschelden, een student die de afgelopen maanden in Brazilië heeft gewoond en de verkiezingen van dichtbij heeft meegemaakt. "Ze hebben een diepe haat voor de PT ontwikkeld en geven hen de schuld van de huidige economische crisis. Sinds operatie carwash is het vertrouwen van de mensen in de klassieke politieke partijen volledig weg. Veel mensen zijn dan ook nogal naïef in Bolsonaro's val getrapt. Ze geloofden niet dat hij meende wat hij zei."

#EleNao

En of hij meende wat hij zei. Hij is nog geen twee maanden president, maar Bolsonaro laat er duidelijk geen gras over groeien. "De minister van Onderwijs schaftte het Secretariaat van Inclusie en Diversiteit af en raadde aan om af te rekenen met feminisme en cultuurmarxisme, het Ministerie van Werk werd afgeschaft, de Ministeries van Milieu en Landbouw werden samengevoegd. Damares Alves zal het Ministerie van Vrouw, Familie en Mensenrechten leiden. Ze liet al verstaan dat de christelijke leer zal gevolgd worden en dat er geen plaats meer zal zijn voor LGBTQ+-rechten of abortus. Allemaal onheilspellend nieuws, zonder dat men kan inschatten welke praktische gevolgen het zal hebben", aldus Vanderschelden.

Verder wijst Vanderschelden erop dat het politiegeweld, zoals verwacht, enkel is toegenomen onder het nieuwe bewind: "In 2017 werden dagelijks 14 mensen door politiediensten vermoord, een stijging van 20 procent met het jaar ervoor. En wat ik in deze eerste maanden gemerkt heb, is dat de politie echt nog harder is beginnen optreden."

"De toekomst van het continent staat op het spel" - Vanderschelden

Toch zijn er nog kleine lichtpuntjes. Steeds meer jongeren en academici zijn zich aan het organiseren om zich te verzetten tegen hun nieuwe president. Zo lanceerden een groep jongeren tijdens de campagne reeds de hashtag #EleNao ('Niet hem'). Vanderschelden verzekert ons dat het er niet naar uitziet dat deze protesten snel zullen stoppen. "De rol van de universiteiten is opvallend. Er zijn erg veel bijeenkomsten, voor en door studenten, maar ook met professoren. Heel anders dan in Gent, waar men vaak bang is niet neutraal over te komen. Bolsonaro heeft openlijk de oorlog verklaard met de wetenschapsfaculteiten door te zeggen dat de wetenschap te lang gecontroleerd is door wetenschappers. Uiteraard vechten die wetenschappers nu zelf terug."

"Er zijn heel veel acties, maar ik heb opgevangen dat structurele coördinatie vaak ontbreekt. Er is zeker potentieel voor een brede tegenactie. Ik hoop ook dat er zoals nu over het klimaat ook wat meer internationale verontwaardiging over de problemen in Latijns-Amerika komt. De toekomst van het continent staat op het spel", aldus Vanderschelden.

0
Gemiddeld: 5 (1 stem)

Reactie toevoegen