Niet elke wetenschapper houdt zich bezig met proefbuizen, deeltjesversnellers of lasers. Dr. Schamperstein kiest voor een theoretische aanpak en baant zich een weg door formules, berekeningen en kennis om zijn licht te schijnen over een prangende maar absurde vraag.
“Beluga savruga, come winds of the Caspian sea.” Met die woorden zette Ursula haar incantatie in om Ariel te transformeren in een mens. In de sequel van De kleine zeemeermin wordt diezelfde magie opnieuw aangewend om Ariels dochter Melody om te toveren tot haar maritieme roots. Zeemeermin worden: de droom van menig kind. Is dat echt onmogelijk zonder dat beetje Disneymagie? Of is er evolutionair gezien voor de mensheid kans op een toekomst met vinnen?
Dr. Schamperstein bedacht drie mogelijke manieren waarop zeemeerminnen zouden kunnen ontstaan. Ten eerste zou een primaatsoort terug kunnen keren naar de oceaan, waarna hij terug verschillende viskarakteristieken zou kunnen ontwikkelen. Een tweede mogelijkheid zou kunnen zijn dat vissen zelf primaatkenmerken ontwikkelen, met een menselijke romp tot gevolg. De derde en laatste optie, een man met een bijzondere visfetisj, laten we graag aan jullie verbeelding over. Hieronder komt alvast een interessante hypothese rond de eerste optie aan bod: de wateraaptheorie of aquatic ape theory, zoals we dat zeggen in de zeemeerkunde.
Aquatic ape theory
In de vorige eeuw postuleerden enkele wetenschappers dat de mens een aquatischer verleden heeft dan eerder vermoed. Zo wees Max Westenhöfer op enkele menselijke kenmerken die duidelijk verschillen van andere landdieren. Waarom zijn wij minder harig? Waarom houden baby’s instinctief hun adem in?
Een van zijn aanhangers was mariene bioloog Alister Hardy, die de hypothese verder beschreef. Die stelt dat een deel van de primaten door competitie verdreven werd naar kustgebieden waar ze voor voedsel afhankelijk waren van schaaldieren en andere aquatische levensvormen.
De derde en laatste optie, een man met een bijzondere visfetisj, laten we graag aan jullie verbeelding over
Die eerste evolutie zou een stap kunnen betekenen in het lange parcours van mens tot zeemeermin. Ook hier gelden de regels van de evolutie. Na geografische isolatie van de rest van de primaten, kunnen de 'waterapen' apart evolueren. Variaties in het DNA geven aanleiding tot nieuwe kenmerken die hen een evolutief voordeel kunnen geven. Indien die op overlevingsvlak of op reproductief vlak helpen, zal natuurlijke selectie ervoor zorgen dat die steeds vaker terugkeren in de volgende generaties van de diersoort.
Uitdagingen voor de toekomstige zeemeermin
Na miljoenen jaren evolutie zullen zeemeerminnen eerst terug schubben vertonen en daarna ook vliezen tussen vingers en tenen, waardoor ze zich makkelijker door het water zullen kunnen bewegen. Benen evolueren tot vinnen totdat uiteindelijk beide vinnen fusioneren tot de zeemeerminnenstaart. Niet ongezien in de dierenwereld, trouwens! Ook bij mensen komt syndactylie voor, een verschijnsel waarbij vingers of tenen vergroeien. Voor ons een groot nadeel, maar vliezen geven zwemmende dieren net een groot voordeel. Om te voorkomen dat ook handen en vingers fusioneren, moet de zeemeermin zijn handen benutten door bijvoorbeeld nog steeds gereedschap te gebruiken.
Een andere grote aanpassing is ademen onder water. Volledige kieuwen ontwikkelen lijkt onwaarschijnlijk, maar hun ademcapaciteit vergroten is wel een optie. Een mooi voorbeeld van evolutie op dit vlak bij mensen zijn de Bajau, een bevolkingsgroep in Zuidoost-Azië die leeft van onderwaterjacht. Zij hebben een milt die 50% groter is dan normaal en kunnen meer rode bloedcellen met zuurstof opslaan. Bij het duiken komen meer cellen in de bloedcirculatie terecht en krijgt het lichaam meer zuurstof ter beschikking.
Onwaarschijnlijk? Wellicht wel. Maar als je zeemeerminwens er nog steeds is, raden we je aan om niet je stem in te ruilen voor een zeemeerminnenstaart, en toch enkele (miljoenen) jaren te wachten.
Reactie toevoegen