De codex gedecodeerd

Gent (p. 392)

Net als achter de liederen in de codex die vele studenten wekelijks zingen, zit er achter de Gentse codex ook een heuse geschiedenis. Tot in 1993 heeft het SeniorenKonvent Ghendt (SK) zijn eigen codex gehad (kleine noot: konventen zijn overkoepelende organisaties die studentenkringen of -clubs van een bepaalde soort met elkaar verbinden). Zo verenigt het SeniorenKonvent de streek-, café- en hogeschoolclubs, het FaculteitenKonvent (FK) 29 opleidingsgebonden studentenkringen, en is het Home Konvent (HK) de overkoepelende organisatie boven de individuele homes. “In ‘93 had het SK het financieel moeilijk waardoor ze problemen hadden met het uitgeven van een nieuwe druk", vertelt Jern Vermeiren van Studentikoos Centrum Ghent (SC Ghendt). "De toenmalige Senior Seniorum (voorzitter, red.) van het SK heeft toen contact gezocht met het KVHV. Op dat moment heeft het KVHV de Leuvense codex overgenomen met een aantal aanpassingen en ‘vergentsingen’. Zo werden de Gentse clubliederen erin geplaatst in plaats van de Leuvense en kreeg de codex de blauwe kaft die op dat moment al gangbaar was in Gent.” Dit is volgens Vermeiren steeds een doorn in het oog geweest van oude Gentse studenten. “Bij SC Ghendt merkten we dat op oud-ledenactiviteiten, zeker de laatste jaren (een eeuwigheid geleden, red.), net voordat ik Senior Seniorum geworden ben. Ook was het zeer lastig om aan Leuven te vragen om wijzigingen door te voeren. Dat was altijd een heel gedoe. Op dat moment is er een werkgroep opgericht om na te gaan wat de mogelijkheden waren om Gent zijn eigen codex terug te geven. Een identiteit los van de Leuvense groene codex waar wij een kopie van kregen.” Daaruit is SC Ghendt ontstaan.

Jern en Stephanie van Studentikoos Centrum Ghendt

Studentenlied (p. 132)

Studentikoos Centrum Ghendt kende zijn oorsprong dus in een identiteitscrisis van Gentse studenten die het heft, hun codex, weer in eigen handen wouden nemen. Maar veel meer dan dat weten studenten niet over SC Ghendt, de organisatie die sinds 2013 de Gentse codex samenstelt en uitgeeft. Zelfs de konventsvoorzitters van het Home Konvent en het Facultulteitenkonvent, twee van de drie konventen, die zeer nauw betrokken zijn bij de codex en al het gebeuren errond, blijven ons een duidelijk antwoord verschuldigd op de vraag wie SC Ghendt is of wat ze doen. Het derde konvent, het SK, blijkt een iets duidelijkere notie te hebben van wat SC Ghendt is. “Hoe de codex nu gemaakt en uitgegeven wordt is absoluut niet transparant, maar op dit moment heb ik toch nog nooit klachten gehad van het HK daarover. Wij hebben daar op dit moment niet zo’n problemen mee, maar je kunt het niet transparent noemen. Er is weinig communicatie over wat er in de codex staat”, vertelt Jessie Hanssen, voorzitter van het HK. Julien Marbaix, voorzitter van het FK, sluit hierbij aan: “Ik had eerder dit jaar op de Vergadering der Konventsvoorzitters (VKV) aangehaald dat het handig kan zijn om de codex terug onder de studentenpopulatie te brengen. De codex is een belangrijk deel van het studentenleven, voornamelijk dan voor kringen en clubs van het HK, FK en SK. Ik wil absoluut vermijden dat we eindigen zoals Leuven, waar er een oude zak is die instaat voor het uitgeven van de codex. We willen als studenten heel makkelijk aanpassingen kunnen doen en nog steeds onze zeg hebben over onze codex.” Ook voor Hanssen zou meer communicatie over wat er wel en niet in de codex komt interessant zijn. “Dit kan niet via e-mail gebeuren, dat is een beetje te veel eenrichtingsverkeer.”

"Een identiteit los van de Leuvense codex, waar wij een kopie van kregen" - Jern

Volgens sommige geruchten heeft het SK reeds besloten om de editie van 2020 uit te brengen onder het SK. Volgens het SK en SC Ghendt zelf is dat absoluut niet waar. “Dat is een gerucht dat wel een paar keer de ronde deed, maar daar is nooit iets concreet van gekomen. Ik denk niet dat dat de bedoeling is”, aldus Xeno De Vriendt, huidig Senior Seniorum van het SK.

Testament van een oud-student (p. 142)

Jern Vermeiren, ooit Senior Seniorum van het SK en ondertussen al tien jaar werkmens, was samen met drie anderen de drijvende kracht achter het opzetten van de codex: “We hebben de eerste druk opgericht met middelen die ons geschonken zijn door oud-leden van het SK.” Ondertussen draait het Studentikoos Centrum Ghendt nog steeds met de oorspronkelijke groep. “Er is wel enorm veel hulp en invloeden van de huidige generatie studenten”, vult Stéphanie Burick, voorzitter van SC Ghendt en ondertussen ook al werkmens, aan.

"Ik denk dat studenten nuchter genoeg zijn" - Stephanie

De codex kost tien euro, waarvan er een euro naar het Kinderkankerfonds gaat. De druk van de codex zelf zou zo’n zes euro kosten. De resterende drie euro zou terug gaan naar de student. Dat is weliswaar wat de ronde doet, maar niemand schijnt te weten waar dat geld precies naartoe gaat, of op welke manier dat terug naar het studentenleven vloeit. “We moeten sowieso een marge houden om de volgende druk van de codex te kunnen bekostigen”, ligt Jern toe. “Als we niet kunnen voorzien in de tweede druk, hebben we dezelfde problemen die het SK in ‘93 heeft gehad en moeten we binnen dit en vijf jaar terug naar het KVHV stappen om aan hen te vragen om weer een codex uit te geven onder hun naam.” Verder vertelt Stephanie over enkele zijprojecten: “We hebben een West-Vlaamse codex uitgebracht en we zijn bezig met een partiturenboek samen te stellen. Allemaal projecten voor studenten, maar ook die kosten geld.”

Polly-Wolly-doodle (p. 332)

De liederen die in de codex staan zijn vaak eeuwenoud en geven dus uiting aan een andere tijdsgeest dan die waarin we nu in leven. Zowel het meer subtielere seksisme als een kolonialistisch perspectief kan je er wel in terugvinden. Het seksisme gaat van een student die wel eens naar een meisje pinkt in Student zijn,  naar Anne-Marieken die slaag krijgt en de groepsverkrachting in Drie vrienden. Het meest flagrante voorbeeld van racisme is de zin “And I jumped upon a nigger for I thought he was a hoss” in Polly-Wolly-doodle, dat dateert uit 1880. Men zou zich kunnen afvragen of zoiets nog in een liedjesboek moet, nu we bijna universeel akkoord gaan dat het zesde woord daarvan gewoon niet in de mond hoort genomen te worden. Jern en Stephanie van SC Ghendt vertellen ons dat zoiets volgens hen in zijn historische context moet gezien worden. Stephanie: “Ik denk dat studenten ook wel nuchter (pun not intended, red.) genoeg zijn om die liederen in hun historische context te plaatsen. Ik denk dat ze die link wel kunnen leggen en daar niet iets racistisch van gaan maken.” Volgens Vermeiren zou het eruit halen van bepaalde liederen zelfs censuur zijn. “Is dat niet de slogan van UGent? ‘Durf denken’? Als je durft denken, ga je ook om met de historie van een lied. Wat misschien beter is, is om die liederen te kaderen. Wij kunnen een omkadering schrijven rond bepaalde liederen, en dat dan publiceren via Facebook of de website.” Wanneer een iets of enkele dingen in een lied echter in opspraak komen, zou het niet aangepast kunnen worden. “We zetten er de liederen in zoals ze origineel geschreven zijn, zoals ze gepubliceerd zijn op het moment van het schrijven van het lied. Wanneer er voldoende vraag naar is vanuit de clubs, de kringen en de homes om een lied niet meer op te nemen in de codex, dan staan wij daar open voor.” Hier ligt de nadruk op de nood aan voldoende vraag om een lied eruit te halen. “Omdat bepaalde mensen zich daardoor aangesproken voelen liederen bannen, dat vind ik te ver gaan omdat je op dat moment de mensen daar ook niet meer over laat nadenken.” Ook Marbaix ziet een tweedeling tussen geschiedenis en inhoud. “Het zijn nog de oude gebruiken. Wij kennen die liedjes en we zingen die, maar het is niet dat wij zo zijn. Je ziet dan wel door het verschil in periode dat het toen accepteerbaar was. En ja, het toont ook aan dat we daar nu kunnen over praten.”

Ik vind het tijd dat er wordt gebabbeld over de codex.” - Jessie Hanssen

Maar hij vindt ook dat als iemand een probleem heeft met iets, dan daar aanpassingen aan moeten gebeuren. De praesessen van het SeniorenKonvent en van het Home Konvent beamen dat. “Ik vind dat we niet gewoon kunnen zeggen: ‘We laten het zo, want het is traditie.’ Dat vind ik een flauw excuus. Tijden veranderen, we moeten rekening houden met elkaar. Voor mij is de codex oké, ik voel me niet aangevallen, maar je kunt niet afgaan op het antwoord van een iemand.” Zij zou graag het debat aangaan. “Ik vind dat het tijd is dat er gebabbeld wordt over de codex, in plaats van enkel een tweejaarlijks mailtje te sturen. En dan zeker ook over de inhoud van bepaalde liederen.” Xeno De Vriendt zegt erover: “Ik vind niet dat we dit na de klacht van een persoon moeten doen, maar als echt verenigingen, kringen en clubs zich daar achter zetten, en zeggen 'dit kan écht niet’, dan kan daar zeker over gesproken worden.”

Plak hier je clublied in (p. 547)

Sinds enkele weken is de nieuwe druk van de Gentse codex, die van 2018, beschikbaar. Volgens SC Ghendt is de Overpoort Bowling en de Canard Bizar uitgerust met deze editie. Eerst werd wel nog de voorraad van de editie van 2016 uitverkocht. Bij het Home Konvent waren door de timing wel enkele problemen, zegt Jessie Hanssen: “Wij hebben een nieuwe club, Mercator, die dus hun clublied voor de eerste keer in de codex heeft staan in de druk van 2018. Zij wilden dus heel graag de nieuwe druk hebben. Ik weet dat die heel hard op zoek waren en de nieuwe versie niet vonden. Overal hebben ze andere excuses gekregen!”. Ze zegt zelf ook contact opgenomen te hebben met SC Ghendt via hun Facebookpagina en een mailtje te hebben gestuurd, maar ze heeft op geen van beide antwoord gekregen.