Oh, la Belle France! Baguette, rode vin, en charmante Fransozen. Land van la gloire! Maar zo paradijselijk ziet het onderwijs er niet uit: punten behaald als tiener bepalen het vervolg van je carrière.
Een vroege selectie
Alvorens men in Frankrijk aan hogere studies begint, overwegen de beste studenten om een classe préparatoire des grandes écoles (afgekort prépas) binnen te treden. Dit zijn scholen, meestal een uitbreiding van de lycée (de drie laatste jaren van de humaniora), waarbij men leerlingen voorbereidt op een concours, een ingangsexamen om de beste scholen van Frankrijk te betreden. Zo is een van de meest prestigieuze scholen in het Franse landschap la classe préparatoire Louis Le Grand, waar onder meer schrijvers Charles Baudelaire, Emile Durkheim, Denis Diderot, Jean-Paul Sartre, Voltaire, Victor Hugo, wetenschappers Alfred Binet en Henri Poincaré, en een aantal presidenten zoals Valery Giscard D’estaing, Georges Pompidou en Jacques Chirac gestudeerd hebben.
Elke prépas selecteert een handvol studenten. Opmerkelijk: deze selectie vindt plaats vooraleer het Baccalauréat (het eindexamen) wordt afgenomen, op basis van de behaalde resultaten tijdens het lycée. Om het lycée Louis Le Grand binnen te treden volstaat geen excellent dossier, waarbij gemiddelden boven de 19 op 20 niet uitzonderlijk zijn, maar moet men eveneens een instrument uitmuntend kunnen bespelen en bewijs hebben van sportieve prestaties.
Je leven wordt beslist op je zestiende, en er is er quasi niks aan te doen. Ben je ooit een slechte student geweest, dan moet je voorbij enorm veel hordes geraken als je toch nog aan een goede school wil beginnen. Met slechte punten, hoe jong je ook was, geraak je in slechtere prépas, geraak je in de mindere hogescholen, en daar word je zelfs tien jaar later in het bedrijfsleven op gescreend. In Frankrijk komen alle CEO’s en topmensen uit prestigieuze Parijse prépas. En die twee jaren die je daar doorbrengt, wordt vaak gezien als een vreselijke periode.’
Een erg stresserende omgeving, waar je gerangschikt wordt in vergelijking met je klasgenoten
Universiteiten, daarentegen, zijn grotendeels openbaar en bijna kosteloos voor iedere student. Een gemiddelde boven de 10 op 20 is voor een groot deel van de studierichtingen voldoende om verder te mogen. Kanttekening hierbij: een Frans universitair diploma biologie laat je toe misschien laborant of leerkracht te worden. Eén uitzondering hierop is geneeskunde, waar onlangs de numerus clausus (een quota) werd afgeschaft omwille van een tekort aan artsen.
Ook privéscholen bestaan, die studenten uiteraard een redelijke som geld vragen om te beginnen. Opmerkelijk genoeg zijn de meeste economische scholen privé.
Over de humaniora
De humaniora worden in Frankrijk opgesplitst in twee delen: het collège van je elfde à twaalfde levensjaar tot je veertiende à vijftiende, gevolgd door het lycée, ongeveer van veertien tot zeventien jaar. Je hebt ook technische scholen: deze vormen het collège professionnel en het lycée professionnel en net zoals in België kan je er ook voor kiezen aan een kunstschool te beginnen. Binnen het lycée général (vergelijkbaar met het ASO) kan men drie richtingen uit: Scientifique (S) (wetenschappen), Sciences économiques et sociales (SES) (sociale wetenschappen) of Littéraire (L) (literatuurwetenschappen). Macron heeft deze onlangs afgeschaft, waardoor een onderscheid tussen de verschillende baccalauréats in 2020 niet meer zal bestaan.
Bij het behalen van je diploma krijg je een onderscheiding naargelang je gemiddelde. Heb je op je eindexamen onder de 10, dan moet je een inhaalexamen afleggen. Tussen de 10 en de 12 op 20 (in Frankrijk zijn alle punten op 20), krijg je niks. Tussen de 12 en de 14 mention assez bien, tussen de veertien en de zestien mention bien, en alles boven de zestien mention très bien. Een mention behalen is iets waar iedere serieuze student naar streeft: je verdient bijvoorbeeld meer geld bij het openen van een rekening bij een mention très bien dan bij een mention bien en uiteraard staat dat vaak vermeld op je CV. Je kan ook meer behalen dan 20 op 20 op het baccalauréat: als je bijvoorbeeld een competitie hebt gewonnen op nationaal niveau of extra vakken hebt opgenomen buiten het vereiste pakket, krijg je extra punten.
Deux ans de merde, ma gueule!
Alexia (20) zat in de classe préparatoire aan de lycée Hoche, in Versailles voor één jaar, en nadien nog een jaar aan een ander lycée. "Het waren niet de leukste jaren van mijn leven. We hadden elke dag les van 8u10 tot 17u30, en dan ging ik naar huis en moest ik terug met mijn neus de boeken induiken. Soms wel tot middernacht, en ik was dan nog niet eens de meest hardwerkende." Een erg stresserende omgeving, waar je gerangschikt wordt in vergelijking met je klasgenoten. "Ik volgde wiskunde/natuurwetenschappen als richting. Je leert er wel gigantisch veel bij, je bent in een klein klasje van 30 en de leerkrachten steunen jou zo veel ze maar kunnen. Het blijft echter een harde wereld."
Een erg stresserende omgeving, waar je gerangschikt wordt in vergelijking met je klasgenoten
Veel studenten aan de prépas sluiten zich dagen aan een stuk op, een heel jaar door blokkend. Maar na die twee eerste jaren komt de opluchting: de Grande Ecole. Velen trekken daar naar een studentenclub voor theater, improvisatie, roeien, schermen, noem maar op. Alexia nam deel aan een project waarbij ze de kans kreeg om naar Benin te trekken om zonnepanelen te installeren.
Andere parcours
Als je dossier niet op punt is, kan je nog steeds andere opties overwegen. De ingang voor geneeskunde aan de Universiteit is open. Je wordt pas geselecteerd na de resultaten die je behaalt in je eerste jaar. Daarnaast is rechten ook een universitaire opleiding die vanaf het eerste jaar openlijk toegankelijk is, evenals biologie, psychologie, biochemie, geschiedenis, geografie… Deze bacheloropleidingen kunnen daarnaast ook een springplank vormen voor sommige Hogescholen.
Uiteraard zijn er ook een aantal zeer goede Universiteiten, al kunnen de verschillen tussen steden groot zijn.
Twijfel je er zelf aan naar Frankrijk op Erasmus te trekken? Een handvol aanraders zijn: HEC, Polytechniques, La Sorbonne, Paris Diderot, l’Université d’Aix-Marseille, Université de Strasbourg, of Université Paris Descartes.
Wat je richting ook moge zijn, we wensen jou tout le bonheur du monde!
Reactie toevoegen