Smartphones zijn des duivels. Ze maken je lui, afhankelijk en ronduit vadsig als je niet goed oplet. Hun blauwe licht zorgt ervoor dat je de slaap niet kan vatten en telefoonabonnementen kosten handenvol geld. Sommigen beweren echter dat hun kwaadaardigheid nog verder reikt. Luisteren ze je ook af?
Je gsm gehoorzaamt je niet alleen, hij luistert ook echt naar jou. Dit is een verontrustende gedachte, maar ze zou je eigenlijk niet mogen verrassen. Je smartphone spitst immers op ieder ogenblik zijn digitale oren in de hoop ergens in je gewauwel een ‘OK, Google’ of ‘Hey, Siri’ te herkennen. Internetgiganten zoals Google houden echter bij laag en hoog vol dat deze opnames je apparaat niet verlaten, zolang die geen trigger zoals ‘OK, Google’ opmerkt. Als dit klopt, kunnen de opnames dus ook niet voor reclamedoeleinden gebruikt worden en zou je eigenlijk geen Minute Maid-reclame mogen krijgen nadat je je liefde voor sinaasappelsap hebt opgebiecht met je smartphone tegen de wang gedrukt.
Frigo's en nazi's
We namen in naam van uw privacy de proef op de som en toverden onze redactie om in tempel van consumerism. De opstelling van het onderzoek was doodeenvoudig. We nodigden onze meest futloze redacteurs uit om een namiddag uit hun leven te verspillen door hun diepste materiële verlangens bloot te geven aan hun gsm. We kozen een onderwerp uit waarover geen van ons normaliter reclame ontvangt zodat eventuele advertenties over het thema wel het resultaat van duistere afluisterpraktijken moesten zijn. Verder was ook googelen of sms’en over het thema strikt verboden om false positives te vermijden. Je merkt het al: onze methodiek was voortreffelijk, maar de resultaten vielen bepaald tegen. We leuterden urenlang onafgebroken over koelkasten en ons verlangen er te kopen en te gebruiken. We doorspekten onze conversatie met namen van koelkastmerken om hun aandacht te trekken en articuleerden zo goed als onze West-Vlaamse roots toelieten.
Onze methodiek was voortreffelijk
Het mocht niet baten. Adblock pauzeren en driftig naar beneden scrollen leverden geen van ons een frigoreclame op zijn Facebookfeed op. Wel werden we bijna allemaal aangespoord om producten van Iglo te kopen, maar in feite moeten die de diepvries in – beseften we teleurgesteld. Om te kijken of het niet aan ons onderwerp lag, voerden we hetzelfde experiment uit op Rihanna. Heel even was de Barbadiaanse zangeres het enige meisje in onze wereld. Helaas, de uitkomst leek net een recensie van haar laatste optredens: opnieuw geen succes. Het leek alsof het internet zich volkomen onbewust was van onze plotsklapse fascinatie voor koelkasten en Rihanna-merchandise.
Na een terloopse vermelding van het nazisme kreeg ondergetekende prompt advertenties voor Open Vld
Hoe meer het onderzoek vorderde, hoe meer de paranoia zich in onze geesten binnendrong. We meenden verbanden te ontwaren die op zijn minst twijfelachtig te noemen zijn. Na een terloopse vermelding van het nazisme, kreeg ondergetekende prompt advertenties voor Open Vld te zien. Een ander werd dan weer aangeraden een vriend toe te voegen op Facebook over wie ze net nog had gesproken, een ontdekking die gepaard ging met een eclatante 'OMG'. Op het moment zelf lijkt het te opvallend om toeval te zijn, maar wanneer we op de resultaten terugkijken, moeten we ons vooringenomen wantrouwen tegenover privacy op het internet laten varen: een – toegegeven, onverwachte – overwinning voor Android en co.
Het ontstaan van een mythe
Onze bevindingen zijn niet enkel verrassend omdat iedereen naar Black Mirror kijkt en onder de indruk is dat we in 1984 leven. Er zijn ook rationele argumenten voor afluisterende smartphones te vinden. Het lijkt voor de eigenaars van het besturingsprogramma van je gsm (hoogstwaarschijnlijk Google of Apple) immers heel aanlokkelijk om advertentieplekken te verkopen aan bedrijven met de boodschap dat ze de potentiële klanten van het bedrijf doelgerichter dan ooit te voren kunnen opsporen. En met ‘aanlokkelijk’ wordt bedoeld dat ze er grof geld voor kunnen vragen. Bovendien lijken de technische en legale barrières nogal beperkt te zijn. Met andere woorden: ze kunnen het, ze mogen het en ze hebben er baat bij. De geschiedenis leert ons dat de ethische kanttekeningen die je kan plaatsen bij het afluisteren van gsm-gebruikers dan meestal niet erg zwaar meer doorwegen.
We articuleerden zo goed als onze West-Vlaamse roots toelieten
Toch lijkt je smartphone je dus, tegen alle verwachtingen in, niet af te luisteren. Waarom niet dan? Want laat ons eerlijk zijn, enkel de simpelen van geest geloven werkelijk dat ze het uit respect voor je persoonlijke levenssfeer achterwege laten. We wenden ons nu enigszins af van de strikt wetenschappelijke methode die tot dusver gehanteerd werd en begeven ons op het terrein van de speculatie. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat het niet nodig is. Grote internetbedrijven als Facebook en Google hebben al toegang tot het merendeel van je gedrag online, je betalingsgeschiedenis, je locatiegegevens en het gedrag van mensen met een gelijkaardig profiel als jij. Dat laatste zorgt ervoor dat het internet vaak voorspellingen kan doen over je interesses en activiteiten, die je niet direct kan afleiden uit je online gedrag, maar die perfect logisch zijn als je vergeleken wordt met anderen die een overeenkomstig profiel hebben. Je bent voorspelbaar en gedraagt je zoals alle anderen die naar Angèle gaan kijken in de Vooruit.
Dat kan ook verklaren waarom het soms lijkt alsof je gsm een luistervink is. Facebook heeft zo’n volledig beeld van je dat het niet gek is dat hij soms toevallig zal adverteren over iets waarover je net sprak. Dat is net zoals een goede vriend je meevraagt naar een festival waarvan je de line-up gisteren nog bewierookte in gesprek met je moeder. Vandaar dat we ook geen advertenties krijgen wanneer we praten over iets dat ver buiten ons normale interesseveld ligt, pakweg koelkasten. Daar komt die vriend ook niet op.
Reactie toevoegen