Na achttien jaar opnieuw vrouwelijke decanen

Internationale Vrouwendag voelt altijd een beetje wrang aan. Enerzijds zijn we blij dat het vrouwelijke deel van de bevolking een eigen dag heeft gekregen, anderzijds is één dag natuurlijk niet genoeg om het doel van gendergelijkheid te bereiken. Dezelfde bedenking kunnen we maken bij de feestelijke bekendmakingen die dag. De decaanverkiezingen zijn weer begonnen, en de eerste winnaars waren toen alvast bekend. Onder hen vielen twee namen sterk op: Isabel Van Driessche is decaan van de Faculteit Wetenschappen geworden, Ann Buysse die van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. Ook in de verkiezingen die nog moeten komen, zijn er vrouwelijke kandidaten die een grote kans maken. Time to smash the patriarchy?

Where u @?

Isabel Van Driessche

We zouden ons allereerst natuurlijk de vraag kunnen stellen waarom het achttien jaar geduurd heeft voordat er weer vrouwen aan het roer stonden. Deze vraag wordt nog dringender als we beseffen dat het niet enkel achttien jaar geleden is dat we een vrouwelijke decaan hebben gehad. Van de 423 decanen die de UGent in haar meer dan tweehonderdjarige bestaan heeft gekend, waren er slechts vijf van het vrouwelijke geslacht. 

In de vroege jaren van de universiteit was het voor vrouwen nu eenmaal niet toegelaten om een hoge functie te bekleden. We mogen dan niet meer in de 19de eeuw leven, dat voel je vandaag wel nog. Vandaag de dag zijn er nog steeds veel meer mannen dan vrouwen in dienst aan de UGent. Slechts één op vijf docenten is een vrouw, en onder de hoogleraren is de kloof zelfs nog groter, met een verschil van één op de tien. Dat verschil op zich zorgt er al voor dat er weinig vrouwen zijn die zich überhaupt kandidaat kunnen stellen voor de functie van decaan.

De echte vraag luidt natuurlijk hoe het komt dat de universiteit nog altijd zo'n testosteronbastion is, zeker als je weet dat er intussen meer vrouwelijke dan mannelijke studenten zijn en dat overgewicht ook al is doorgeschoven naar de assistenten. Waar wachten de vrouwen op? Als we deze vreemde weerhoudendheid willen begrijpen, kunnen we natuurlijk niet anders dan speculeren, maar in een artikel van vorig jaar gaf Lore Goovaerts een mogelijke verklaring. Als geschiedenisstudentente schreef ze haar masterproef over het glazen plafond aan de UGent. "Het feit dat er zo weinig vrouwelijke decanen zijn, is onder andere gelieerd aan het feit dat vrouwen sneller de neiging hebben om te denken dat ze niet goed zullen presteren in een bestuursfunctie. Het idee dat vrouwen minder goed de leiding kunnen nemen, is volgens mij bepaald door de maatschappij. Als vrouwen die mening verkondigen, worden ze al snel arrogant bevonden. Mannen worden daar veel minder mee geconfronteerd."

Pyrrusoverwinning of paard van Troje?

Ann Buysse

De vraag die rest is wat deze vrouwelijke decanen en kandidaten betekenen voor de toekomst van gendergelijkheid aan onze universiteit. Is het probleem hiermee plots opgelost? Aan de ene kant kunnen we niet anders dan concluderen dat er duidelijk iets veranderd is. Waar er vroeger vrijwel geen vrouwelijke kandidaten waren, laat staan kandidaten die kans maakten om te winnen, hebben we nu plots twee vrouwelijke decanen, en zijn er ook bij de bio-ingenieurs en letterkundigen vrouwelijke kandidaten in de race.

Zelf zeggen de twee nieuwe decanen dat de genderquota een erg positief effect hebben gehad op hun overwinning. Door de quota, die in verschillende raden werden opgelegd en de inzet van de universiteit op een sterke 'vervrouwelijking', worden vrouwen er volgens hen eindelijk op aangesproken en er zelfs toe aangespoord te mikken op hogere posities. Wel benadrukken ze beiden dat de quota slechts een tijdelijke maatregel mogen zijn. Na verloop van tijd moet het de bedoeling zijn dat vrouwen op zichzelf verkozen worden, zonder hulp van het systeem.

Niet enkel de quota hebben echter geholpen. Belangrijk om te weten is bijvoorbeeld dat Ann Buysse, de nieuwe decaan van de psychologen, de decanenmantel overneemt van Geert De Soete, haar partner. Professor De Soete heeft deze positie overigens ook een lange achttien jaar bekleed. Dat Buysse steevast in een adem met De Soete genoemd wordt, valt natuurlijk te betreuren. Toch speelde het netwerk dat haar echtgenoot doorheen de jaren opbouwde meer dan waarschijnlijk een rol bij de verkiezingsstrijd aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen.

Dan toch #WeToo?

En natuurlijk mag een verwijzing naar de #MeToo-beweging niet ontbreken in ieder lichtjes feministisch getint artikel. Of de beweging een grote invloed heeft gehad op deze verkiezingen, valt moeilijk te zeggen. Daar zijn geen directe indicatoren voor. Enerzijds heerst er natuurlijk een sterk feministisch klimaat sinds Harvey Weinstein onbedoeld een vrouwelijke tegenreactie in gang heeft gestoken. Anderzijds zien de twee vrouwen zichzelf nu niet bepaald als de volgende Simone de Beauvoir of Virginia Woolf.