Begin deze maand werd Dr. Jella Wauters gelauwerd als ‘Meest beloftevolle wetenschapper’ bij de uitreiking van de Giant Panda Global Awards voor haar onderzoek naar vruchtbaarheid bij reuzenpanda’s. Hoog tijd voor een interview met de beschermengel onzer aller lievelingsberen.
Het onderzoek van Wauters begon bij de panda’s van Pairi Daiza, met de kleine Tian Bao tot gevolg, en heeft zich intussen uitgebreid naar panda’s in Frankrijk en Edinburgh. Met haar team werkt ze aan een betrouwbare zwangerschapstest die de moeizaam verlopende voortplanting van de reuzenpanda's een duwtje in de rug moet geven.
U houdt zich bezig met de ontwikkeling van een soort zwangerschapsstest voor panda’s.
"Klopt. De bedoeling is inderdaad om een 'zwangerschapstest' te ontwikkelen voor panda’s, met dat verschil dat je bij panda’s al zeker drie testen nodig hebt omdat die dieren een uitgestelde innesteling hebben en ook schijndracht kunnen vertonen. De hormoonprofielen die we nu monitoren, bekomen we aan de hand van gewone, snelle ELISA-testen. Die leveren eigenlijk bijna dezelfde resultaten op voor een schijndrachtige panda als voor een drachtige panda. Vandaar hebben we dus speciale zwangerschapstesten nodig, maar die zijn nog in volle ontwikkeling. Er zijn wel al enkele analyses uitgevoerd, maar het kan nog zeker een paar jaar duren voor we duidelijke resultaten van dat onderzoek krijgen. We zullen vooral nog meer panda’s nodig hebben, ook uit China."
Panda Diplomacy
Men spreekt weleens van een Chinese 'Panda Diplomacy'. Wat merkt u daarvan?
"Het is in elk geval een diplomatiek verhaal, want panda’s zijn bedreigde diersoorten en kunnen niet zomaar naar andere landen getransporteerd worden. Daar komt het zowat op neer. De uitlening aan internationale landen vanuit China wordt eigenlijk gedaan voor de conservatie. De bedoeling is dus dat de ontvangende landen een 'huurprijs' betalen aan China die volledig wordt geïnvesteerd in de conservatie van de soort in de natuur of in gevangenschap. Het is met andere woorden een middel om hun conservatieprogramma te ondersteunen."
"Hoe is uw persoonlijke fascinatie voor panda's ontstaan?"
Ik moet eerlijk toegeven dat ik in het begin niet gefascineerd was door panda's. Ten tijde van die hele hetze rond de panda’s die naar België kwamen, vroeg ik me af waarom daar zo veel tamtam rond moest verkocht worden. Maar vanaf het moment dat ik zelf, vrij toevallig, bij dat onderzoek betrokken ben geraakt en in contact ben gekomen met de dieren, heb ik mijn gedachtengang helemaal bijgesteld. Het zijn echt fascinerende dieren.
Evolutionaire genieën
Je hoort weleens dat panda’s zonder onze hulp gedoemd zouden zijn om uit te sterven. Waarom worden ze zo veel meer beschermd dan andere dieren?
Ik denk dat de panda nooit in deze situatie zou terechtgekomen zijn mocht de mens zijn habitat niet vernietigd hebben. De nog resterende leefomgeving is als gevolg daarvan redelijk gefragmenteerd. Aangezien ze slechts twee dagen per jaar vruchtbaar zijn, is het erg moeilijk om elkaar te vinden als er geen verbindingen zijn tussen de verschillende pandagebieden.
Naar het schijnt eten panda’s bijna uitsluitend bamboe, hoewel hun spijsverteringsstelsel daar niet geschikt voor is. Is dit evolutionair niet nadelig?
Aanvankelijk was de panda een vleeseter, maar hij is overgeschakeld op bamboe en dus een herbivoor geworden. De oorzaak hiervan is de uitschakeling van een bepaald gen, maar ze zijn nog niet 100 procent omgeschakeld. Een bewijs daarvan is dat ze nog steeds het darmstelsel van een carnivoor hebben. Evolutionair gezien is het geen slechte zaak dat ze overgeschakeld zijn op bamboe; de plant is nu eenmaal heel aanwezig in hun leefgebied. Naast henzelf is binnen hun habitat bovendien alle andere wildlife drastisch gedaald, wat het moeilijk maakt om prooidieren te vinden. Evolutionair gezien is het dus een enorme omschakeling voor de dieren die dit wel goed blijken te doorstaan. Persoonlijk vind ik dat we daar echt onze pet voor moeten afnemen.
"Panda's hebben nog steeds het darmstelsel van een carnivoor"
Pandaporno en speeddating
Het gerucht doet de ronde dat men soms pandaporno gebruikt om panda’s zin te laten krijgen in seks.
Er is daar inderdaad onderzoek naar gedaan, maar uiteindelijk is gebleken dat het niet zo’n enorm effect heeft. Het onderzoek heeft wel aan het licht gebracht dat een panda een enorme partnervoorkeur heeft. Vandaar verloopt de kweek in de zoos buiten China niet zo vlot. Het is immers zo dat er panda's bij elkaar worden gezet die elkaar niet per se kennen. Meestal zien ze elkaar niet echt graag en gaan ze niet natuurlijk paren. In China hebben ze natuurlijk veel mannetjes en veel vrouwtjes. Daar doen ze eigenlijk aan een soort van speed dating. Ze plaatsen een vrouwtje dan in een verblijf met ramen of tralies die uitzicht geven op de twee kooien naast haar. Daar verblijven aan weerszijden een mannetje. Vervolgens observeert men welk mannetje het vrouwtje wel ziet zitten. Als er geen van de twee geschikt blijkt, worden ze weggehaald en komen er 'nieuwe' in de plaats, tot de perfecte match gevonden is. Op die manier vergroot de kans op een succesvolle natuurlijke paring en dus ook op een dracht.
"In China doen ze aan een soort van speeddating"
"Er is inderdaad onderzoek gedaan naar pandaporno"
"Panda's hebben een enorme partnervoorkeur"
Panda’s staan bekend om hun knuffelimago, maar het zijn toch nog steeds beren?
We hebben het hier inderdaad nog steeds over wilde dieren. Als ze klein zijn, zijn ze inderdaad nog knuffelbaar. Eens ze volwassen zijn, is dat echter niet meer het geval. Panda's kunnen serieuze schade berokkenen aan hun verzorgers, en dat is ook al gebeurd. Tegelijkertijd zijn het heel charismatische dieren. Ze zijn heel verstandig en hun evolutionaire ontwikkeling is zeer interessant.
Reactie toevoegen