Stelen Blandino’s massaal boeken?

door Paulien Van der Wel

Elk jaar worden uit de bibliotheek van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte ruim 40.000 boeken ontleend. “Op dit moment zijn er 13.102 boeken uitgeleend”, vertelt bibliothecaris Paul Buschmann. Buschmann is duidelijk goed voorbereid wanneer we zijn kantoor in de Rozier betreden. “Daarvan zijn er al 3.636 te laat terug”, vervolgt hij. 

Ontleend tot 2008

Verschillende studenten getuigen dat de uiterlijke datum waarop bepaalde boeken hadden moeten worden teruggebracht, al bijna tien jaar verstreken is. “Fantastisch, hé?”, grapt Buschmann. Volgens de bibliothecaris zijn de meeste van die gevallen eenvoudig te verklaren: “Het is zo dat we tot een aantal jaar terug 50 collecties hadden op 222 verschillende locaties. Slechts de helft van de 670.000 boeken was toen opgenomen in de catalogus. Dat betekent dat er wel het een en het ander kon foutlopen.”

"Fantastisch, hé?" - Paul Buschmann, bibliothecaris

Wie zijn of haar boeken niet op tijd terugbrengt, krijgt eerst via e-mail en vervolgens via de post enkele aanmaningen. “Daarna dreigen we met juridische stappen”, verduidelijkt Buschmann. Dat is afgelopen academiejaar ook één keer effectief gebeurd. “Maar dat is alleen de moeite als het over een kostbaar boek gaat, of over een groot aantal boeken”, legt hij uit. De student die vorig jaar een dagvaarding ontving, kwam er met de schrik van af: “Die persoon heeft de boeken de dag voordat de zaak voor de rechtbank kwam aan de balie van de bibliotheek afgegeven”, aldus Buschmann.

“We zijn niet alleen”

“We zijn trouwens niet alleen”, vervolgt de bibliothecaris. Hij schuift ons een artikel van The Guardian toe. “25 million books are missing from UK libraries – but who's counting?”, kopte de Britse krant begin dit jaar. Volgens Buschmann is het probleem eigen aan het bibliotheekvak. “Je kan natuurlijk bij iedereen die zijn boeken weigert terug te brengen, dreigen met een juridische actie. Er is een probleem, maar dat is in elke bibliotheek zo. Het loopt hier niet meer de spuigaten uit dan elders”, meent hij. Wanneer we naar de problematiek peilen aan de balie van de bibliotheek, spreekt de reactie boekdelen. “We komen er niet goed uit zeker?”, vraagt de baliemedewerker. “Dat was in mijn tijd ook zo”, knikt de medewerker instemmend.

"Het probleem is eigen aan het bibliotheekvak" - Buschmann

“In juni 2018 loopt een hervormingsproces af. Hopelijk hebben we tegen dan alle boeken geregistreerd. Daarna kunnen we denken aan een betere manier om alles op te volgen. Op dit ogenblik hebben we - zeker met alle verbouwingswerken - echt andere prioriteiten”, besluit Buschmann nog.

Geen boetesysteem

“Als je als student merkt dat een boek dat je nodig hebt nog steeds niet terug is, aarzel dan niet om dat te zeggen aan de collega’s aan de balie. Soms staat het boek toch gewoon in het rek, maar is de registratie misgelopen”, verzekert Buschmann. Een van zijn medewerksters vult aan: “Als er iemand aan de balie komt die een boek nodig heeft dat al lang uitgeleend is, gaan we als bibliotheek de persoon die het boek in zijn of haar bezit heeft contacteren. Dan hebben we heel vaak een verontruste mama of papa aan de lijn. Het boek komt dan wel snel op miraculeuze wijze terug.”

Aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid is het systeem anders: daar kan je boeken enkel op vrijdagavond ontlenen, en moet je de ontleende werken de daaropvolgende maandag al terugbrengen. Per dag dat een boek te laat is, betaal je een boete van tien eurocent. Of dit systeem geen mogelijke oplossing is voor het probleem? “Als er een systeem is zonder cash, ja”, meent Buschmann. “Reken zelf maar uit,” vervolgt hij, “we hebben elk jaar ongeveer 40.000 boeken die uitgeleend worden. Stel dat 4.000 daarvan te laat terug binnenkomen. Twee euro per boek, dat is 8.000 euro. Dat geld moet hier niet liggen, dat gaat niet. Als we echter een systeem hebben zonder cash, prima."

Volgens Buschmann is er ook een tendens in bibliotheekland waarbij boetes afgeschaft worden: “Er zijn openbare bibliotheken die geen boetes meer innen. Het aantal boeken dat te laat is, is net hetzelfde als in bibliotheken met een boetesysteem.” Maar ook het sociale aspect mag volgens hem niet ontbreken: “Ik heb nog ergens gewerkt waar de boete twintig cent per dag, per boek was. Je mocht vijf boeken meenemen. Dat is een euro per dag. Na een week zit je al aan vijf euro. Dat is tien procent van een studentenbudget op een week. Een beetje triest, toch?”

"Er is een tendens in bibliotheekland waarbij boetes afgeschaft worden" - Buschmann

En zeg nu zelf, elke dag dat een boek zich in de handen van een leergierige student bevindt, is een dag waarop boeken als 'Übungsgrammatik für Anfänger: Deutsch als Fremdsprache' geen stof aan het opvangen zijn op de planken van de Rozier. Ook Buschmann vindt de toegankelijkheid van de bibliotheek heel belangrijk: “De UGent is een democratische instelling.”

Is het sop de kool waard?

“Op dit ogenblik is er slechts bij sommige bibliotheken binnen de UGent een boetesysteem. De afspraak was dat er geen boetesysteem zou komen zolang we geen boetes zouden kunnen innen zonder cash geld. Zolang dat niet het geval is, is er geen boetesysteem”, verduidelijkt Buschmann. Volgens hem zorgt het huidige systeem er wel voor dat het aantal voorvallen beperkt blijft: “Stel nu dat je nog boeken liggen hebt waarvan de uitleentermijn verlopen is - of dat er nu tien zijn, of slechts één - en de bibliotheek binnenloopt om nog boeken te ontlenen, dan kan je natuurlijk een 'njet' verwachten. Als je je boeken niet terugbrengt, schiet je in je eigen voet.”

Ook alumni van de faculteit blijven soms tot jaren na het einde van hun studies met boeken van de bibliotheek zitten. “Als het om een grote hoeveelheid boeken gaat, of het een kostbaar boek uit de collectie betreft, kunnen we nog altijd juridische stappen ondernemen”, aldus Buschmann. Toch valt de kordaatheid af te lezen op het gezicht van de bibliothecaris: “Studenten moeten hun boeken terugbrengen. Op tijd.”