Namasté motherfuckers

Sinds ik tijdens een nogal dubieuze les godsdienst 50 minuten lang naar een brandende kaars moest staren, heb ik een enorme aversie ten aanzien van meditatie ontwikkeld. Maar nu zowel damestijdschriften als wetenschappelijke artikelen het heil van meditatie prediken, werd het hoog tijd voor een nieuwe poging. 

Oohmmm

Mediteren is al langer niet meer exclusief voorbehouden aan boeddhistische monniken op zoek naar verlichting of voor ascetische heiligen. Tegenwoordig wordt het vaak gebruikt als aanvulling op psychotherapie. Hoewel er nog heel wat meer onderzoek moet gebeuren, zijn de resultaten bij mensen die kampen met depressie, angststoornissen of borderline veelbelovend.

Surfen met je brein

Maar ook voor mensen zonder uitgesproken pathologieën zijn mindfulness en meditatie de heilige graal voor minder stress en een betere concentratie. Neurowetenschappers verklaren dit (deels) door de zogenaamde gamma-golven die vrijkomen tijdens meditatieve oefeningen. De hersengolven die via EEG’s worden gemeten en gevisualiseerd worden onderverdeeld in alpha, beta, theta, delta en gamma. (Neurowetenschappers zijn duidelijk niet zo vertrouwd met het Griekse alfabet.) Alphagolven ervaren we in een ontspannen, maar toch alerte toestand. Meestal worden deze als erg aangenaam ervaren. Betagolven kennen een iets hogere frequentie en komen voor wanneer we redeneren, besluiten nemen of werken. Thetagolven daarentegen zijn een pak trager en komen voor vlak voor we in slaap vallen, wanneer we nagenoeg volledig ontspannen zijn. Tijdens de slaap komen de traagste golven voor, de deltagolven, waarbij het lichaam en het brein zich als het ware resetten. De gammagolven werden pas vrij recent ontdekt op EEG’s. Het zijn regelmatige, hoogfrequente, synchrone golven vanaf ongeveer 40 Hz. Ze treden op wanneer we in connectie staan met voorkennis, heldere inzichten en waarnemeningen. Zweveriger omschreven is dit dus het ‘hoger bewustzijn’. In deze fase kunnen mensen extreem veel informatie verwerken, in tegenstelling tot wat je zou verwachten tijdens een meditatie-oefening.  

De belofte van een betere verwerking van informatie klinkt niet slecht, en ik ben wel eens benieuwd hoe mijn hoger bewustzijn eruit ziet. Ervaren beoefenaars beklemtonen het belang van oefening, regelmaat en geduld voor je de positieve effecten van meditatie zult ondervinden. Maar elke poging is waardevol, dus testen we een week lang verschillende methodes uit.

Objectgerichte meditatie

Bij objectgerichte meditatie wordt de aandacht gefocust op een bepaald punt. De gehate kaars is een klassiek voorbeeld van deze soort, maar ook een godsbeeldje of muziek kan dienst doen als object van contemplatie. Aangezien ik kaarsen koste wat kost wil vermijden, kies ik voor ‘Music for Airports’ van Brian Eno. Een goede optie, tenzij je musicologie studeert. Twintig minuten later ben ik meer bezig met het analyseren van de soundscape dan met mijn hoger bewustzijn. Voor wie wel slaagt in deze oefening,  is de volgende stap objectvrije meditatie. Daarbij is het de bedoeling om de aandacht volledig te laten ontspannen, zodat het onderscheid tussen het Zelf, het Object en het Geheel wegvalt en alles samensmelt tot Eén. Of zoiets. Ik snap eigenlijk zelf niet wat ik hier geschreven heb. We kunnen niet allemaal de Witte Boeddha van het Muinkpark zijn.

Ademhalingsmeditatie

Ademhalingsmeditatie is een vorm van objectgerichte meditatie, waarbij het voorwerp van concentratie de eigen ademhaling is. Er zijn verschillende methodes, waaronder de nadi sodhanam of wisselende neusademhaling. Plaats je rechterduim op je rechterneusgat, de middelvinger tussen de wenkbrauwen, op je neusbrug en de pink zachtjes tegen het linkerneusgat. Duw dan het linkerneusgat dicht met de pink. Adem volledig in door het rechterneusgat. Duw met de duim het rechterneusgat dicht, ontspan de pink, open het linkerneusgat en adem uit. Adem in via het linkerneusgat, sluit daarna dit neusgat, ontspan de duim, open het rechterneusgat en adem rechts uit. Deze vorm zou bijzonder efficiënt moeten zijn in stresssituaties en ik voel me inderdaad iets rustiger na zo’n twintig rondjes neuspeuteren. Niet geschikt voor verkoudheden, maar wel het proberen waard tijdens dat weekend waarin je je thesis probeert ineen te flansen.

"Ik voel me inderdaad iets rustiger na zo'n twintig rondjes neuspeuteren"

Mindfulness

Boeddha was met zijn vipassana de eerste therapeut. Moderne goeroes noemen het mindfulness, want dat verkoopt beter.  Bij mindfulness is het niet zozeer de bedoeling om de aandacht te richten op één punt, wel om juist extra bewust te zijn van de veranderingen die optreden in lichaam en geest. Ik pik de bodyscan uit de brede waaier van oefeningen, zodat dat yogamatje ook eens wat anders te doen heeft dan stof vergaren. Bedoeling is om languit te gaan liggen en vervolgens per lichaamsdeel te overlopen wat je voelt en eventuele veranderingen in je lichaam en geest te observeren. Belangrijk is om vooral niets te willen veranderen aan die observaties, maar ze te aanvaarden zoals ze zich voordoen. Ik voel vooral jeuk. Tien minuten lang ben ik vooral bezig met niet-krabben. Deze kwelling lijdzaam ondergaan lijkt me voldoende spirituele oefening voor vandaag. Het yogamatje denkt er anders over en blijft hardnekkig aan mijn billen kleven. Zeer geestverruimend allemaal.

"Ik voel vooral jeuk"

"Het yogamatje blijft hardnekkig aan mijn billen kleven. Zeer geestverruimend allemaal."

Een week van pogingen en frustraties later ben ik er nog meer van overtuigd dat ik eerder mijn derde tepel vind dan mijn derde oog. Vertrouw dus toch liever op een clubje neurowetenschappers dan op bovengetekende.

Nog geen stemmen

Reactie toevoegen