"We wilden de wereld veranderen"

Interview met Peter Piot

Professor Peter Piot was onlangs in Gent en werd als een rockster onthaald. Hij mocht de Amnesty International Leerstoel 2016 in ontvangst nemen en gaf een geslaagd gastcollege. In zijn drukke agenda had hij een halfuur vrij voor een gesprek.

Peter Piot

Piot liet tijdens het interview vallen dat hij geen ochtendmens is. Geloof me, ik ook niet. Toch waren we stipt om 9u30 aanwezig in het fancy Hotel Reylof, een van de mooiste in Gent, waar hij logeerde tijdens zijn verblijf. Laten we eerlijk zijn: eender welk ander hotel zou te min zijn voor deze indrukwekkende man.

Pio(t)nier

Zijn naam klinkt je misschien niet bekend in de oren, maar zijn palmares is er een om ‘u’ tegen te zeggen. Amper 27 was hij, toen hij, samen met een team van dokters en wetenschappers, als eerste onderzoek deed naar het ebola-virus. “Het was niet zozeer het ontdekken van het virus, maar het ontrafelen ervan”, zegt hij bescheiden. “We deden gewoon onze job en toevallig was dat het resultaat.” Ik was al blij toen ik op mijn twintigste de werking van onze wasmachine ontrafelde.

"Waarom zou een virus zich iets aantrekken van de seksuele oriëntatie van de mens?"

Prof Piot heeft ook enkele belangrijke bijdragen geleverd in het onderzoek naar aids. Hij besteedde aandacht aan de manier waarop het overgedragen werd en stelde vast dat dit ook heteroseksueel kon. “Het dogma was dat het een homoziekte was. Ik begreep niet waarom een virus zich iets zou aantrekken van de seksuele oriëntatie van de menselijke gastheer. Voor een virus is het belangrijkste doel het eeuwig leven hebben. Wij hebben als eerste aangetoond dat je er ook iets tegen kon doen, bijvoorbeeld door condooms te gebruiken.”

Levens redden met prioriteiten

Er bestaat geen geneesmiddel voor aids, noch voor ebola. De redenen hiervoor verschillen echter fundamenteel. Er is een markt voor geneesmiddelen voor aids, maar de wetenschap staat nog niet ver genoeg om dit complexe virus te ontcijferen. Voor ebola is er geen markt, noch financieel, noch in het aantal ebolapatiënten. Toch is er een vaccin dat er is gekomen door onderzoek dat gefinancierd werd door defensie en de strijd tegen bioterrorisme in de VS en Canada. “Dit is de realiteit: we moeten levens redden, maar we moeten ook prioriteiten hebben. Voor dementie is er bijvoorbeeld nog steeds geen behandeling. Mocht ik in een imaginaire wereld moeten kiezen voor een medicijn tegen dementie of tegen ebola, dan kies ik die tegen dementie want veel meer mensen gaan hiervan profiteren”, probeert prof Piot de situatie te schetsen.

Lees verder onder de foto

Peter Piot

“Voor ebola heb ik gewerkt aan een mechanisme waarbij verschillende landen, industriën, ngo’s en stichtingen bij elkaar komen om ervoor te zorgen dat de afwezigheid van een markt geen bezwaar of hinderpaal is om vaccins te ontwikkelen.” Hij legt ook uit dat overheden soms maatregelen nemen die nutteloos zijn bij het bestrijden van bepaalde ziektes. “Men denkt vaak dat quarantaine of afzondering zullen helpen, maar je moet daar goed over nadenken. Soms is de oplossing heel contra-intuïtief. Hiv komt bijvoorbeeld veel voor bij drugsverslaafden die samen spuiten. Aan hen zouden we juist meer spuiten en naalden moeten geven. Zo gebruiken ze elkaars spuiten niet meer en zijn ze beschermd. Er is dikwijls een spanningsveld tussen individuele rechten en het beschermen van de maatschappij. Voor dit spanningsveld is geen absoluut antwoord. Daarom heb je veel disciplines nodig als je een gezondheidsprobleem wil aanpakken: juristen, ethici, microbiologen, politieke wetenschappers enzovoort. Het zijn niet alleen de doktoren die het gaan oplossen.”

Vooruitgang en discriminatie

Peter Piot

Piot is vanuit de VS naar Gent afgereisd om de Amnesty International Leerstoel in ontvangst te nemen. Deze wordt jaarlijks uitgereikt aan mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op vlak van mensenrechten. Bij het horen van de lijst van zijn voorgangers die eveneens deze leerstoel hebben gekregen, benadrukt hij zijn bewondering voor mensen die strijden voor mensenrechten in moeilijke omstandigheden. “Ik geef hier een speech en zeg dat mensenrechten belangrijk zijn, maar ik kan eender wat zeggen. Ik kan de regering aanvallen enzovoort. In veel andere landen gaat dat niet. Door zijn werk rond aids is prof Piot zich actief beginnen bezighouden met mensenrechten. “Ten eerste omdat ik hier veel discriminatie heb gezien, tegen mensen die besmet waren met hiv, maar daarnaast ook tegen alles wat te maken heeft met homoseksualiteit en drugs. Ten tweede is er ook een grove schending van de mensenrechten bij de toegang tot medicamenten. Toen er een behandeling was, was dat fantastisch nieuws hier. Mensen in België kregen een behandeling, maar wat met de miljoenen mensen in Afrika die dat niet kregen?”

Jeugdsentiment uit Gent

De Universiteit Gent is heel fier op een alumnus als Peter Piot, en de liefde is wederzijds. “Ik zie dat de Universiteit Gent fantastisch geklommen is. In de internationale universitaire wereld is er vaak competitie. De wetenschap is tegenwoordig zeer geglobaliseerd, en de UGent is regelmatig de beste Belgische universiteit. Vroeger was dat altijd de KU Leuven.” Allemaal mooie woorden, maar dit was niet de beweegreden voor Piot om in Gent te komen studeren: “Ik heb niet in Leuven gestudeerd omdat ik dan op kot zou moeten bij mijn grootmoeder en die zou mij heel hard controleren.” Prof Piot vertelt ook in geuren en kleuren over zijn kot aan de Korenlei. Momenteel is dat een chique buurt, maar toen was het daar bouwvallig, inclusief steunbalken om te voorkomen dat de huizen instortten en een stinkende Leie.

"Ik heb niet in Leuven gestudeerd omdat ik niet bij mijn grootmoeder op kot wilde"

Hij heeft mooie herinneringen aan zijn studententijd. “Ik heb hier nog veel vrienden. Ik ben gisterenavond nog een pintje gaan drinken. Mijn stamcafé  bestaat helaas wel niet meer: ’t Keetje in de Sint-Pietersnieuwstraat tegenover het rectoraat (waar nu de Backstay Bar zit, red.). Ik was geen feester, meer een plakker. We discussieerden veel, we wilden de wereld veranderen. Daarom ken ik veel mensen van de Rechten en de Politieke Wetenschappen. De Geneeskunde deed dat niet, zij fuifden gewoon.” Dat hij nu zo gelauwerd wordt om zijn inzet voor mensenrechten lijkt dus niet echt een verrassing, opkomen voor dergelijke zaken zit in zijn bloed. “Ik ben altijd een beetje rebels geweest. Ik heb geluk gehad dat ik dingen heb kunnen doen op grote schaal, maar iedereen kan bijdragen, ook op kleinere schaal.”

0
Gemiddeld: 4 (1 stem)

Reactie toevoegen