Frankensteins monster is zo'n cultuuricoon dat het beeld van de groene man met bouten in zijn nek herkenbaar is over heel de wereld. Minder bekend is het verhaal van de schepper van Frankenstein zelf: Mary Shelley. De recente film van Haifaa Al-Mansour brengt hier verandering in.
Het leven van Mary Shelley, de negentiende-eeuwse auteur van onder andere Frankenstein: or, The Modern Prometheus, wordt op een bepaald moment erg mooi samengevat door haar vader, William Goldwin. "It was her passion that drove your mother, Mary, but it was that same passion that tore her apart." Deze woorden, die een waarschuwing moesten zijn voor de jonge schrijfster, bieden een accurate beschrijving van de standvastige vrouw.
Mary Shelley
Mary Shelley is de ideale film voor iedere boekengek met een romantisch kantje. De film is het victoriaanse, intellectuele equivalent van Infinity War, waar onder andere Lord Byron, William Goldwin en Percy Bysshe Shelley de revue passeren. Maar het blijft niet bij een blind afratelen van een hoeveelheid bekende namen, de film toont ook door middel van een hoop slimme shots en spitsvondige oneliners de inhoud van deze denkers meester te zijn. En de rode draad doorheen de ideeën van deze denkers vormt dan ook de rode draad doorheen de film: romantiek.
De eerste link met de romantiek lijkt erg vanzelfsprekend, de film is namelijk een liefdesverhaal. Dat zou alleszins de meest voor de hand liggende link zijn in de hedendaagse betekenis van het woord 'romantiek'. Maar Shelley schreef uiteraard geen liefdesverhalen, maar horrorverhalen of Gothic Novels zoals deze toen bekend stonden. Die horrorverhalen kaderen zich veel beter in het idee van de romantiek als stroming. Maar om dat helemaal te kunnen appreciëren moet je de geschiedenis van de Britse literatuur kennen.
In de achttiende eeuw werd het Verenigd Koninkrijk geplaagd door zogenaamde verlichtingsromans. Dat zijn boeken die de waarden van de verlichting wilden omzetten tot een verteerbaar verhaal. Personages in deze werken waren rationeel, vindingrijk, progressief, optimistisch en over het algemeen echte modelburgers. Denk zo maar aan verhalen als 'Robinson Crusoe'. De romantiek was een tegenreactie op dat naïeve vooruitgangsoptimisme van de verlichting. In deze beweging wou men niet op zoek gaan naar de ideale mens, maar naar de authentieke mens in het kielzog van filosofen als Jean-Jacques Rousseau. Waar de verlichting rationeel was, daar was de romantiek emotioneel. Waar de verlichting zei dat alles goed zou komen, zag de romantiek de tragedie van onze levens.
Geen enkel personage belichaamt deze scepsis zo volledig als Frankensteins monster, een door de vooruitgang gecreëerd monster. En net zoals haar monster, zo argumenteert de film, belichaamt ook Shelley alle kwaliteiten van de verlichting. Haar hele leven is een zoektocht naar authenticiteit en doorheen heel de film klinkt dan ook de onuitgesproken vraag van het hoofdrolpersonage: "Is dit wie ik wil zijn?"
De film is echter niet zomaar een simpele lofzang op de romantiek. Door middel van het personage van Shelley worden er een paar serieuze vagen gesteld bij de romantische zoektocht naar authenticiteit. Shelleys ouders, Mary Wollstonecraft en William Goldwin, grondleggers van respectievelijk het moderne feminisme en anarchisme, bieden een aangenaam tegengewicht tegen het uitbundige hedonisme van de dichters. Je volgt haar verhaal en voelt de hele weg met haar mee. Waar je in het begin nog een giechel laat ontsnappen voor de avances van Percy, wordt je later ook meegesleept in haar melancholie. Slimme editing-beslissingen brengen haar beweegredenen naar voren zonder ze letterlijk te moeten vertalen in haar dialoog of andere gebeurtenissen. Ook het spel van licht en kleur door de cinematografen dompelt je helemaal onder in de gure en melancholische sfeer van de romantiek in Schotland en Londen.
Wie het aandurft deze film te kijken zal door het briljante acteerwerk van Elle Fanning (Mary Shelley) meegenomen worden in haar zoektocht. Bovendien heeft ze een kwaliteitsvolle tegenspeler gevonden in Douglas Booth, die na Pride and Prejudice and Zombies een herkansing heeft gekregen op de kostuumdrama's, die hij met beide handen gegrepen heeft. Waarschijnlijk zullen andere kijkers, net zoals wij, een avontuur vol emotie en reflectie ontdekken.
Mary en Percy Shelley
Reactie toevoegen