Limerick: de boekenwinkel als ontmoetingsplek

Wat heb je zelf gestudeerd?

"Romaanse filologie, Frans en Spaans, maar later ook bibliotheekwetenschappen. Ik combineerde dat met mijn werk in een wetenschappelijke boekhandel. Daarna heb ik in verschillende bibliotheken gewerkt, maar ook in bijna elke onafhankelijke boekhandel in Gent."

Limerick bestaat al een tijdje. Wat is het verhaal van de winkel?

"In 2019 heb ik Limerick overgenomen. Initieel was het plan om met een vriendin zelf een boekenwinkel op te richten, tot de vorige eigenaar voorstelde om zijn zaak over te nemen. Naast de boekenwinkel zat een tweede pand in de deal, een oude apotheek die eerder diende als apart winkeltje. Nu gebruiken we dat vooral voor activiteiten: DJ-sets, expo's, optredens..."

"De collectie reflecteert altijd de geest van de persoon"

Waaruit bestaat jullie aanbod?

"Het eerste pand biedt nieuwe werken aan over filosofie, psychologie en literatuur. Het tweede pand staat vol met tweedehandsboeken. Die verrijken mijn job dankzij de verhalen die erbij horen wanneer ik de collecties verzamel: mensen die overleden zijn, verhuizen … M'n droom is om daar een kunstproject rond te maken, waarin bezoekers titels uit de rekken kunnen nemen en zo kennismaken met de vorige eigenaar. Uiteindelijk reflecteert de boekencollectie altijd de geest van de persoon. Wanneer die dan wegvalt, kan diezelfde collectie – met onderlijningen en papiertjes tussen de bladzijden – veelzeggend zijn."

Wat is je lievelingsboek?

"Meestal meng ik fictie met non-fictie en lees ik meerdere boeken tegelijk, waardoor veel half gelezen wordt. Een beetje zoals iemand die tv kijkt en continu zapt. Mijn favoriet moet dan wel de verzamelde essays van Michel de Montaigne, een 16e-eeuwse filosoof, zijn. Die zijn zowel literair als inhoudelijk sterk. De combo tussen levensfilosofie en literatuur bevalt me wel. Wat fictie betreft, ben ik fan van al het Argentijnse, zoals Julio Cortazar."

Vertalen die voorkeuren zich in het aanbod?

"Als mijn favorieten beschikbaar zijn, zorg ik dat ze in de winkel liggen, maar ik ga mijn eigen smaak niet opdringen. De sterkte van een kleine boekhandel is het advies op maat. Ik luister dus vooral naar wat mensen zélf zoeken in een boek."

Advies geven aan een onbekende lijkt lastig. Hoe pak je dat aan?

"Zoiets vind ik heerlijk om te doen! Ik peil vooral door te vragen: waar heeft de lezer nood aan? Wat probeert die te vinden in een boek: ontspanning, wijsheid, erkenning? Vaak vraag ik aan klanten ook om een paar titels op te sommen die ze goed vonden."

Merk je dan bepaalde trends op bij klanten? Welke genres zijn populair?

"Zelfhulpboeken. Ik denk dat mensen daar altijd wel naar op zoek zijn gegaan, maar nog meer in deze hectische tijden. Daarnaast doen werken over actualiteit het goed, bijvoorbeeld over Palestina. Ook natuurboeken zijn in trek, vanuit een soort 'terug-naar-de-natuur'-wens, misschien in het kader van de onthaasting."

Heeft het befaamde BookTok een impact op de voorkeuren van jongeren?

"Ik hoor dat inderdaad soms van andere boekhandels – die dan soms TikTokkers over de vloer krijgen – maar het is me zelf nog niet opgevallen. Ik merk wel dat er veel jonge mensen, twintigers, naar Engelstalige literatuur grijpen. Maar of de oorzaak bij TikTok ligt, weet ik niet. Jongeren bereiken we trouwens sowieso iets minder."

"Ik denk dat het idee van de ontlezing wel voor een deel klopt"

Dat doet wat denken aan wat de media 'ontlezing' noemt. Zit er daar iets in?

"Ik denk dat dat idee wel voor een deel klopt. Ik heb drie kinderen; enkel mijn dochter van 11 leest, mijn zonen niet. Ik vrees dus dat er iets van aan is. Tegelijk zijn tieners dan wel weer heel meertalig."

Is er een moment in de winkel dat je altijd zal bijblijven?

"Vooral overnames van boekencollecties na een overlijden zijn vaak emotioneel. Zo kwam er ooit een roodharige man in de winkel die vertelde dat zijn vader ziek was en niet lang meer had. Hij zou mij later contacteren over de overname van zijn collectie. Enige tijd later komt een identieke, roodharige man met hetzelfde verhaal. Ik was in de war: had hij me dit niet al eens verteld? Het kwartje viel toen ik tijdens de afspraak bij hen thuis een groot schilderij tegemoet liep van een man met twee roodharige kindjes aan zijn zij, een tweeling. Het bleken broers te zijn."

"Ook bleek de vader bevriend te zijn geweest met Hans Mortelmans. Zo gaf Mortelmans een optreden in mijn zaak en een presentatie over zijn boek over George Brassens, een van mijn favoriete artiesten. Zulke toevalligheden vind ik mooi."

Ervaar je concurrentie met online webshops? Wat is de meerwaarde van de aankoop in een fysieke winkel?

"Ik besef maar al te goed dat er veel mensen online kopen. Maar tegelijk bestaat er wel een besef dat je kleinschalige zaken niet kan steunen zonder er iets te kopen. Ik voel me gesteund door dat bewustzijn, iets wat er trouwens ook was in coronatijden. Ik denk dat mensen als sociale wezens de meerwaarde ervaren in de beleving die een boekenwinkel biedt: als ontmoetingsplek, een plek waar je advies kan krijgen en een koffietje kan drinken bij je nieuwe aanwinst."

Tot slot: wat is het verhaal achter de typemachines in de winkel?

"Die waren van Willem Frederik Hermans, een Nederlandse schrijver. Het museum waar ze oorspronkelijk stonden, deed ze van de hand via een wedstrijd, die de vorige eigenaar gewonnen had met zijn voorstel om ze in de boekenwinkel te plaatsen. Klanten konden via een financiële bijdrage een typemachine adopteren; het geld werd dan gebruikt voor de reparatie. Hun namen zijn onder de typemachines terug te vinden."