Wout Renders is student journalistiek aan de Vrije Universiteit Brussel. Als alumnus van de Gentse faculteit Letteren en Wijsbegeerte werd hij geraakt door het afscheid van Marc Boone. Hij vraagt zich af of de universiteit, onder andere bij de boskap aan de Sterre, iets kan leren van Boones visie.
De Universiteit is een monument armer. Tijdens de proclamatie eind september, sprak Marc Boone voor het laatst een auditorium toe als professor. Gefluister over het emeritaat van boomer Boone hoorde je al jaren in de gangen van de faculteit, maar zijn effectieve vertrek komt hard aan. Wie zal de nieuwe lichting studenten letteren en wijsbegeerte nu choqueren met eloquent taalgebruik en ongevraagde levenslessen? Generaties studenten aan de Gentse Blandijn kennen de beruchte status van professor Boone: schier oneindige tangconstructies en een bovengemiddeld pittig examen. Naar goede gewoonte entertainde hij ook de eerstejaarsstudenten op de introductiedag. Als decaan sprak hij ook mij toe: "Het feit dat jullie hier zitten, bewijst dat jullie niet voor het geld, maar voor kunsten, talen en de schoonheid in haar algemeenheid hebben gekozen." Voor sommigen kwam die boodschap hard aan. De onbereikbaarheid van het droomhuis met een zwembad was voor een paar materialistische fils à papa waarschijnlijk reden genoeg om hun studiekeuze te herzien.
Om zijn standpunt literair te onderbouwen, citeerde Boone enkele regels van Herman de Coninck. Daarin benadrukte de poëet de verdienste van de nutteloosheid van gedichten: "De wereld wordt verpest door zijn utilitarisme, als iets niet meer meteen winstgevend is, deugt het niet. Dus leve het nutteloze. Waartoe dient een wandeling door het bos? Hoeveel is dat waard? Wat mag zo'n bos kosten?" Die vragen weerklonken opnieuw in auditorium E toen professor Boone het slotwoord nam op de proclamatie. Zich bewust van de actuele uitdagingen, verraadde zijn intonatie dat hij het absoluut eens was met de Coninck. Het utilitarisme in de wereld bedreigt zijn faculteit. De meest recente inschrijvingscijfers in talenrichtingen aan de Universiteit Gent bevestigen de vrees van professor Boone. Exacte wetenschappen, vertegenwoordigd in het letterwoord STEM, verdrukken de humane wetenschappen steeds meer. Is die evolutie dan zo kwalijk, vraagt u zich nu af.
Winstbejag verstoort de relatie tussen mens en natuur
Wel, waar Boone zijn studenten elk jaar voor waarschuwde, was niet zozeer het beperkte salaris, maar de alomtegenwoordigheid van het economische denken. Wanneer economisch utilitarisme het dagelijkse leven beheerst, verstoort winstbejag de relatie tussen mens en natuur. Een recent voorbeeld zijn de plannen voor de bouw van een nieuwe studentenresidentie op campus Sterre in Gent. Er moet 4000 m² bos verdwijnen om de problematische huisvesting in de stad te verhelpen. Ter compensatie plant de UGent elders bijna drie keer zoveel bos aan. Nieuwe bomen zijn altijd welkom, maar de economische compensatieredenering is problematisch. Het duurt decennia voor de gecompenseerde bomen een bos vormen en ze evenveel waard zijn als hun gerooide soortgenoten. Hoe ouder en groter een boom, hoe meer regenwater hij vasthoudt, hoe meer CO2 hij opslaat en hoe meer zuurstof hij oplevert. In een stad zoals Gent zijn die functies nog waardevoller.
Het antwoord op de vraag hoeveel een bos precies waard is, valt dus niet in euro's, aandelen of bitcoins uit te drukken. Net als een goede gezondheid kan je bomen pas echt naar waarde schatten wanneer ze ontbreken. Over de onzekerheid van de return on investment inzake ontbossing schreef Louis Neefs trouwens een mooi lied. Iets met een te vergeten miljoen.
Reactie toevoegen