"Het is gewoon een boek met prenten, dat is het belangrijkste"

Wat hebben Kuifje, Iron Man en Pikachu met elkaar gemeen? Behalve dat ze alle drie het slachtoffer zijn geworden van Hollywoods eeuwige zoektocht naar middelmatige films die tonnen geld binnenbrengen, zagen ze ook alle drie voor het eerst het leven op de pagina's van een stripboek. Alhoewel, dat is niet helemaal waar. De superheld Iron Man ontstond op de pagina's van een Amerikaans comic, de pokémon Pikachu komt dan weer uit een Japanse manga en onze landsgenoot Kuifje komt uiteraard uit een Europese strip.

Stripverhalen zijn populairder dan ooit. Met End Game hebben de Avengers er ons nogmaals aan herinnerd dat ze een ijzeren greep hebben op de filmindustrie, en het is ondertussen zo ver gekomen dat er zelfs anime op Netflix staat. Door al deze verschillende kunstvormen echter zomaar op een hoopje te gooien onder de noemer 'strip', gaat er heel wat nuance verloren. Wij spraken met Fabian, werknemer bij stripwinkel Worlds' End Comics in Gent, om ons voor eens en altijd de verschillen uit te leggen tussen Kuifje, Iron Man en Pikachu.

Kuifje in Amerika

Op het eerste zicht zijn er niet veel verschillen tussen Europese strips en Amerikaanse comics. Beide kunnen dan ook breed beschreven worden als 'stripverhalen': een ingewikkelde kunstvorm die op unieke wijze een verhaal probeert te vertellen door bepaalde figuratieve afbeeldingen te combineren met tekst, die klassiek wordt aangebracht in de vorm van 'tekstballonnen'. Dat is een zeer technische definitie voor iets wat we intuïtief natuurlijk allemaal wel herkennen. Dat verklaart echter nog niet waarom die strip-nerds de nood voelen om hun boeken met zoveel verschillende woorden te benoemen.

"Europese strips zijn vaak een beetje klassieker"

"De verschillende termen slaan in de eerste plaats op het land van origine van de stripverhalen", aldus Fabian. "Uiteraard komt een Amerikaanse comic uit de VS en een Japanse manga uit Japan. Al heeft dat vooral te maken met de nationaliteit van de uitgever en minder met de nationaliteit van de kunstenaar. Zo is de tekenaar van Old Lady Harvey bijvoorbeeld een Brusselaar en dat is een comic bij DC, een van de twee grootste comic-bedrijven in de VS."

Crisis on Infinite Earths

De verschillen blijven natuurlijk niet louter bij het land van origine. Manga's, comics en strips hebben een zeer verschillende geschiedenis en dat heeft geleid tot een zeer distinctieve teken- en schrijfstijl. "Europese strips zijn vaak een beetje klassieker. De personages zijn vaak stijver en realistischer. Maar het klassieke karakter van de Europese strips blijkt vooral uit de manier waarop ze omgaan met de kadrering. Een klassieke pagina wordt hier nog steeds opgedeeld in negen kaders. De Amerikaanse comics zijn daarentegen ontzettend dynamisch. Zij spelen veel meer met die beweging en experimenteren heel veel met hun kaders. In een comic zou zo'n 'klassieke pagina' echt opvallen."

"Het blijft voor veel mensen moeilijk om aan comics te beginnen"

Maar ook thematisch zijn er grote verschillen. "Alweer zijn de Europese strips op dit vlak realistischer. Onze strips zijn vaak historischer, soms zelfs autobiografisch. Al hebben wij ook veel meer fantasy en een beetje sciencefiction. Amerikaanse comics hebben ook veel sci-fi, maar toch zijn er nog steeds grote verschillen tussen de twee. De sci-fi die wij in Europa hebben is meer sci-fi die we ons nog zouden kunnen voorstellen, realistischer dus. Het gaat dan over een toekomst die zich afspeelt over twintig of dertig jaar. In Amerikaanse comics is dit minder het geval. Als daar een sci-fi comic gemaakt wordt, is die veel meer out there. Maar het grootste verschil tussen de twee? Dat zijn natuurlijk de superhelden en het overkoepelende universum waar ze zich in bevinden."

The Sailor Moon Rises

"Een superheld is iets waar we ons allemaal intuïtief wel iets bij kunnen voorstellen", vervolgt Fabian: "Iemand met bovenmenselijke krachten, die zijn/haar krachten voor het goede - of zijn/haar persoonlijke visie van het goede - probeert in te zetten. Heel belangrijk is ook dat de wereld van de superheld sterk lijkt op de onze. Hierin zit bijvoorbeeld ook het grote verschil met manga's, de Japanse versie van strips. Ook in manga's zijn er personages met speciale gaven, maar zij proberen deze krachten zelden bewust in te zetten voor het goede. Deze mangahelden weten vaak niet zo goed wat ze aan het doen zijn. Ook gaat het hier vaker om fictieve werelden die wel lijken op de onze, maar toch niet hetzelfde zijn. Natuurlijk heb je hier verschillende gradaties in. One Piece speelt zich bijvoorbeeld af in een wereld die verder staat van de onze dan de wereld van Sailor Moon. Dat gezegd zijnde, ook al staat die wereld dichter bij ons, de verhalen zullen meer elementen uit de Japanse cultuur bevatten, wat natuurlijk een ander effect geeft dan Amerikaanse comics."

Watchmen

Of comics tegenwoordig populairder zijn? "Ze zijn zeker meer mainstream aan het worden. Mensen vinden hun weg ook sneller in de wirwar van verhalen en personages, mede dankzij de films. De verhalen zijn tegenwoordig ook met een andere kijk geschreven. Nu zijn ze - naar mijn gevoel toch - toegankelijker. Al blijft het voor veel mensen wel moeilijk om aan comics te beginnen, omdat die personages al zo lang meegaan. Je kan wel altijd online readers vinden als je aan een nieuwe reeks wil beginnen of je kan bij ons in de winkel bijvoorbeeld vragen waar je best kunt beginnen."

"Het verhaal, daar draait het om"

Al hebben de comics hun groeiende populariteit dan deels te danken aan de films, toch is de relatie tussen de twee niet zo evident. "Over het algemeen zijn de meeste comiclezers wel positief over de films, maar ikzelf vind bijvoorbeeld ook lang niet alle films goed." Volgens Fabian komen de comic-helden ook niet altijd overeen met hun evenbeelden op het grote scherm. "Zo hebben ze de comics van Guardians of the Galaxy een beetje moeten aanpassen, omdat ze qua karakter helemaal niet lijken op de films. En na de films wouden mensen strips lezen met de personages uit de films. Al is dat natuurlijk wel uitzonderlijk." 

Na het kijken van End Game toch nieuwsgierig naar de strips? Heb dan geen vrees: "Voor iedereen is er wel een comic op maat te vinden. Het is eigenlijk gewoon een boek met prentjes. Het verhaal, daar draait het om."