Le Monde Stuveresque

Sinds 2012 moeten alle advies- en bestuursorganen van de universiteit verplicht genderevenwichtig samengesteld worden. Dit houdt in dat maximum twee derde van de stemgerechtigde leden van hetzelfde geslacht mogen zijn. Dergelijke genderquota worden niet door iedereen even enthousiast onthaald. Hier wordt ook rekening mee gehouden bij de studentenverkiezingen, die om de twee jaar plaatsvinden. De Gentse Studentenraad, zich bewust van de verdeelde meningen onder de studenten, ging ermee aan de slag. 

Wat voorafging

Tijdens de studentenverkiezingen kunnen alle studenten stemmen voor de personen die hen twee jaar lang zullen vertegenwoordigen in hun Faculteitsraad en universiteitsbreed in de Raad van Bestuur en de Sociale Raad. In die twee laatste raden zetelen telkens vier studenten: twee mannelijke en twee vrouwelijke. Bij de vorige verkiezingen werd het kiessysteem, en meer bepaald de genderquota, vanuit bepaalde hoeken fel bekritiseerd toen een vrouwelijke kandidaat-stuver met 203 stemmen achter haar naam wel een zitje in de Raad van Bestuur kreeg, en een mannelijke kandidaat met 1340 stemmen niet. Doordat er maar twee vrouwelijke kandidaten waren, waren zij er zo goed als zeker van dat ze verkozen zouden worden. "Ik had dit lage cijfer verwacht, want ik heb geen campagne voor mezelf gevoerd”, verklaarde de vrouwelijke student achteraf. “Aangezien de vrouwelijke kandidaten al verkozen waren, heb ik opgeroepen om de programma’s van de mannelijke kandidaten goed te lezen en op hen te stemmen."

De opties

Met de nieuwe verkiezingen in aantocht heeft de Gentse Studentenraad zich gebogen over deze kwestie. Aan de Algemene Vergadering (AV) van de Studentenraad werd gevraagd om zich uit te spreken over een eventuele aanpassing van de momenteel gehanteerde genderquota. Dit advies zou dan meegegeven worden aan de Raad van Bestuur, die er rekening mee kan - maar niet moet - houden bij het vastleggen van het nieuwe kiesreglement. 

"Voor het afzwakken van de genderquota was er geen draagvlak"

Vooraleer de AV zich hierover kon uitspreken, werd het probleem uitvoerig besproken in een speciaal daarvoor georganiseerde werkgroep, waar gekeken werd naar verschillende voorstellen. Zo werd het voorstel van aparte kieslijsten - wat erop neerkomt dat studenten zowel voor een mannelijke als een vrouwelijke kandidaat moeten stemmen - van tafel geschoven wegens te artificieel. Ook voor de afzwakking van de genderquota, zoals geopperd door studentenvertegenwoordiger Michiel Haegeman, was er geen draagvlak. Haegeman stelde voor om, in plaats van elke geleding afzonderlijk genderevenwichtig te maken, te kijken naar het volledige orgaan dat decretaal genderevenwichtig moet zijn. "Dan zouden er eventueel drie personen van het meerderheidsgeslacht en één van het minderheidsgeslacht kunnen zijn. Democratie en stemmenaantallen zouden op die manier meer prioriteit krijgen dan geslacht."

Finaal kon de werkgroep zich vinden in de invoering van een kiesdrempel om de legitimiteit van de verkozen kandidaten te verhogen. Een kandidaat van het minderheidsgeslacht die minder stemmen heeft behaald dan een kandidaat van het meerderheidsgeslacht, maar toch verkozen is vanwege de genderquota, zal het mandaat enkel kunnen invullen als hij of zij minstens 25 procent van de stemmen behaalde die de kandidaat met het vierde meeste stemmen heeft behaald. Ook de AV kon zich hierin vinden, waarna het advies werd gestemd. 

Vacante zetels

"Mensen hadden een probleem met kandidaten die sowieso van een plaats verzekerd waren wegens hun geslacht, en we hebben daar een oplossing voor proberen zoeken", aldus Tara Galmart, voorzitter van de Gentse Studentenraad. Het voorstel van de werkgroep is via een elektronische stemming goedgekeurd door de AV, maar op de volgende algemene vergadering werd de kiesdrempel al in vraag gesteld, ook door studentenvertegenwoordigers die initieel voor hebben gestemd. "Ik ben van mening dat de AV gestemd heeft en de kiesdrempel nu goedgekeurd is. Als de AV blijft aandringen om de kiesdrempel toch af te schaffen, is er natuurlijk geen ontkomen aan en moeten we hem herzien, maar dat is natuurlijk geen efficiënte werking", klinkt het nog bij Galmart. 

"Dit kan nefast zijn voor de studentenpopulatie" - Galmart

Het is dan ook nog helemaal niet zeker of dit advies van de Gentse Studentenraad het zal halen bij de opstelling van het kiesreglement. In de werkgroep werden bezorgdheden geuit over vacante zetels, wat een mogelijkheid is indien een de facto verkozen kandidaat de kiesdrempel niet haalt. Galmart deelt deze bezorgdheid: "Dit kan nefast zijn voor de studentenpopulatie, maar ik denk dat de Algemene Vergadering er een belangrijke boodschap mee wil uitsturen. We vinden het vooral heel belangrijk dat stemmen op een democratische manier behaald worden en dat kandidaten effectief werken om die stemmen te halen. Wij als Studentenraad hebben hier natuurlijk ook een rol in, want wij moeten kandidaten bijvoorbeeld genoeg kansen bieden om naar buiten te treden met hun kiesprogramma." Galmart kwam twee jaar geleden zelf op tijdens de studentenverkiezingen als plaatsvervanger voor Faye Bonte in de Sociale Raad. Ook zij waren de facto zeker van een zitje. "Er waren in het begin meer vrouwelijke kandidaten, maar er zijn er een paar afgehaakt", legt ze uit. "We vonden het sowieso belangrijk om actief deel te nemen aan die verkiezingen, ongeacht of we overtuigd waren van onze plaats door de genderquota."

Navraag

"We denken dat genderproblematiek zich alleen bij proffen voordoet, en toch blijkt het elke keer moeilijk om vrouwelijke studenten te vinden voor studentenvertegenwoordiging", klinkt het bij Sarah Van Acker, die eveneens twee jaar geleden opkwam voor een zitje in de Raad van Bestuur én verkozen raakte met 1370 stemmen. "De realiteit is gewoon jammer genoeg wel dat meer vrouwen door genderquota zijn kunnen doorgroeien. Niet per se omdat ze verkozen zijn door quota, maar omdat ze zelf via quota zijn beginnen nadenken over een positie, of omdat hun omgeving hen erover aansprak." 

"Als er geen glazen plafond is ben ik absoluut tegen quota"

"Volgens mij kan je niet ontkennen dat er een glazen plafond bestaat. Om dat plafond op sommige plaatsen te breken, kunnen quota hun nut wel hebben, maar wanneer dat plafond er niet is, ben ik absoluut tegen quota", aldus Haegeman. "In zulke gevallen vind ik ze niet te verantwoorden en moeten de personen met het grootste aantal stemmen verkozen worden." Haegeman erkent dat sommige mensen een extra duwtje in de rug nodig hebben om te kandideren als studentenvertegenwoordigers, maar vindt dat daarop gefocust moet worden zonder plaatsen voor te behouden voor een bepaald geslacht. "Daarmee los je het probleem van ondervertegenwoordiging van het vrouwelijke geslacht niet op." Volgens Dries Van Langenhove, die zich in het verleden al meermaals kritisch heeft uitgelaten over genderquota, is de nieuwe kiesdrempel, waar hij voorstander van is, slechts een pleistertje op een gapende open wonde: "De seksistische genderquota zijn de oorzaak van het democratisch deficit waarin we ons momenteel bevinden. Het is nu bijvoorbeeld zo dat een man met 1200 stemmen verliest van een vrouw met 200 stemmen, ook al heeft die man in kwestie veel meer stemmen gekregen van vrouwelijke studentes. De enige oplossing hiervoor is de genderquota volledig afschaffen zodat iedereen een gelijke kans krijgt. De kandidaten met de meeste stemmen moeten een mandaat krijgen, zonder dat er rekening gehouden wordt met hun geslacht."

"Ooit in een conversatie gezeten waarin alleen de man werd aangekeken en jij werd genegeerd?"

"Telkens wanneer deze discussie opwaait, maakt men vooral veel gewag over het democratisch deficit dat gecreëerd wordt door quota, over het naar voor schuiven van een 'ondemocratisch' verkozen persoon", aldus Van Acker. "Dat er momenteel vaak minder vrouwen in commissies en raden zitten en dat zij vaak een minderheid vormen in de studentenvertegenwoordiging, ondanks het feit dat zij 55 procent van de studenten uitmaken, is blijkbaar geen probleem. Dat seksisme in onze samenleving aan universiteit nog zou leven, lijkt zo’n gek idee. Toch is het daar. Je woord wordt minder snel geloofd, sneller zal een mannelijke stuver om zijn advies worden gevraagd, ongeacht zijn kennis van zaken. Ooit aan een conversatie deelgenomen waarin alleen de man werd aangekeken en jij werd genegeerd?"