In 'La Llorona' is alles complexer dan het lijkt. Een dictator die zijn dictatuur vergeet. Een vrouw die haar echtgenoot niet kent. En een folklorefiguur op haar kop. Wat is er aan de hand in deze trage film, gevuld met honderd verhalen?
'De huilende vrouw' of 'la Llorona' is een Latijns-Amerikaanse mythe. Volgens de folklore was er ooit een beeldschone vrouw die leefde op het platteland. Een rijke man die door haar dorp passeerde, kon haar uiterlijk niet weerstaan en vroeg haar ten huwelijk. De twee kregen twee kinderen. De man begon echter steeds minder aandacht te tonen voor zijn bruid, ging almaar vaker op reis en kwam uiteindelijk terug met een andere vrouw, die mooier en jonger was. Hij liet zijn echtgenote achter met haar kinderen. Verteerd door woede en verdriet verdronk la Llorona haar kinderen en pleegde daarna zelfmoord.
'La Llorona', de nieuwste film van Guatemalteekse regisseur Jayro Bustamante, is een film die gaat over het verleden, herinnering en verantwoordelijkheid. Generaal Enrique Monteverde, fictief nevenbeeld van de oude dictator Efraín Ríos Montt, wordt in de film schuldig bevonden aan het plegen van een genocide. In zijn door de Amerikanen gefinancierde oorlog tegen de marxistische guerilla-strijders in zijn land vermoordde de dictator in het begin van de jaren tachtig ongeveer drieduizend mensen per maand. De groep die het meeste leed onder deze beslissing, was de Mayaanse Ixil-gemeenschap. Zij waren het grootste slachtoffer van de genocide.
De film begint met een inmiddels oude generaal Monteverde, die eindelijk berecht wordt voor zijn misdaden tegen de mensheid. Een honderdtal mensen leggen een verklaring af over de wantoestanden uit de jaren tachtig. Vooral vrouwen, die de genocide vaak overleefd hebben omdat zij werden opgepakt door het leger en verkracht werden in hun kampen. De film focust echter niet op de generaal of op de slachtoffers van de genocide, maar op de directe familie van de generaal: zijn vrouw, dochter en kleindochter, en hoe zij omgaan met de langzaam dementerende ex-dictator, die van een genocide wordt beschuldigd.
Het is ook geen toeval dat zijn nabije familie enkel uit vrouwen bestaat, want de film probeert ook voortdurend te wijzen op de vormen van discriminatie en onderdrukking die nog steeds bestaan in Guatemala. De ex-dictator mag dan wel worden veroordeeld, de natives worden nog steeds uitgebuit en de patriarchie is nog altijd een feit.
"No hay paz sin justicia." Er zal geen vrede zijn zonder gerechtigheid.
Hierdoor stelt de film een zeer relevante vraag: 'Hoe verhouden wij ons tot de wantoestanden die onze voorouders creëerden?' Een vraag die even relevant is in België, waar wij nog steeds worstelen met de erfenis van Congo en de collaboratie. Of in de VS, waar de Democratische presidentskandidaten openlijk durven te discussiëren over het slavenverleden van het land. Welke blaam treft mensen die afstammen van genocidale dictators? Hoe moeten zij omgaan met hun bloederige verleden, waarin zij geen actoren waren, maar dat nog altijd een impact heeft op hun leven?
Naast een film met sterke inhoud is 'la Llorona' ook vormelijk een ware parel. De film is een aaneenrijging van zeer langgerekte scènes zonder muziek. Hierdoor weet het publiek nooit goed wat te verwachten. Hoewel dit voor sommigen misschien saai kan zijn, kun je het ook zien als een van de mooie aspecten van de Latijns-Amerikaanse cinema, waar Hollywood vaak geen geduld voor heeft. De enige muziek is het geluid van de protesteerders aan de deur van de oude generaal die gerechtigheid eisen voor hun dode familieleden: "No hay paz sin justicia." Er zal geen vrede zijn zonder gerechtigheid.
Reactie toevoegen